ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere’de 2022 sonunda ekonomistlerin yaptığı anketler, sakinlik, daha yüksek işsizlik ve devam eden enflasyonist problemler varsayımlarıyla dolu aralıksız kasvetli oldu. IMF Lideri Kristalina Georgieva, önümüzdeki 12 ayın daha kuvvetli olacağını söylüyor ve dünyanın üçte birinin resesyon yaşamasını bekliyor. Bu iç karartıcı bir açıklama. Neyse ki, bu anlatılar muhtemelen yanlış. Hepimiz biraz neşelenmeliyiz.
Kanıtlar, 2023 ekonomik performansının birden fazla ekonomistin söylediği kadar berbat olmayacağını gösteriyor. Yılı başlangıçtan daha varlıklı, daha inançlı ve daha sakin bir halde bitirmemiz beklenen.
Hiç kuşku yok ki 2023 için global taban güç. Hanehalkı ve şirketler son üç yılda pandemi, enflasyon, rekor güç maliyetleri ve besin fiyatları krizini atlattı. Fakat en makûs tesirleri çoktan geçti.
Bu nedenle, farklı olan iyimserliğimin bir kısmı, ekonomik iddiaların kıymetli ve neredeyse üniversal bir yanlış irtibatına dayanıyor. Çok sık, geçmiş olaylar hala gelecek üzere sunulur.
Örneğin, IMF’nin Ekim ayındaki son iddiaları, global büyümenin 2022’deki yüzde 3,2’den 2023’te yüzde 2,7’ye düştüğünü öngörüyordu. Bu, Georgieva’nın bu yılın “geride bıraktığımız yıldan daha zor” olacağı yorumunu destekledi. Sorun şu ki, bu yıllık ortalama büyüme oranlarının ilettiği bilgiler, birçok insanın makul yorumuyla uyuşmuyor.
Fonun durumunda, nispeten güçlü 2022 okumasının 2021’in sonlarında kilitlenme sonu büyümesinden kaynaklanması ve 2023 için zayıflık iddiasının öncelikle bir evvelki yılki güç krizinden kaynaklanması sizi şaşırtabilir.
Yalnızca kelam konusu yıl içinde gerçekleşen ekonomik faaliyete dönünce – birçok insanın bir iddia beklentisiyle uyumlu olarak – öykü büsbütün değişir. IMF, önümüzdeki daha kuvvetli bir yılın tersine, global iktisadın 2023 yılında yüzde 2,7 oranında büyümesini bekliyor ve bu oran 2022’de gerçekleştiğini düşündüğü yüzde 1,7’den çok daha fazla.
IMF, kendi yetkililerinin söz etmekte zorlandığı manşet büyüme kestirimlerini sunmada yalnız değil. OECD Kasım ayında gelişmiş ekonomilerdeki büyümenin 2023’te azalacağını söyledi, lakin birebir yayından üç aylık kestirimler, gelişmiş iktisatların büyümesinin bu yıl her çeyrekte düzgünleşmesini beklediğini gösteriyor. Birden fazla insan bunu bir düşüş olarak değil, bir ilerleme olarak görürdü.
Sayısal kestirimleri ikna edici, yanlışsız bir anlatıya çevirmedeki bu başarısızlıklar bizi ilgilendirmelidir. Kendi kendini gerçekleştiren özelliklere sahip gereksiz yere kasvetli bir bakış açısı yaratırlar.
Bu sunum sorunlarını kabul etmek, 2023 hakkında bizi daha memnun etmeli. Lakin çok az Financial Times okuyucusu bu kestirimlerle ilgili ikinci bir sorunu fark etmemiş durumda: önemli biçimde aktüel değiller. Önümüzdeki yılın rastgele bir değerlendirmesi, global görünümün temelini oluşturan varsayımlardaki iki değerli değişikliği de dikkate almalı.
Birincisi doğal gaz fiyatları. IMF ve OECD iddialarının hepsi sonbaharda yapıldı ve o sırada gelecekteki doğal gaz fiyatları için finansal piyasa beklentilerine dayanıyordu. Örneğin OECD, Avrupa toptan gaz fiyatlarının bu yıl ve gelecek yıl boyunca megawatt saat başına ortalama 150 € olmasını bekliyordu.
Mevcut piyasa beklentileri, fiyatların bu düzeyin yaklaşık yarısı kadar olması istikametinde. Güç krizinin hafiflemesi, Avrupa’nın ekonomik görünümüne katkısız bir dayanak. Düşük güç fiyatları, manşet enflasyonu düşürürken gelir, büyüme ve kamu maliyesi için iddiaları artıracak. Bunlar, büyük bir güç ithalatçısı olan Avrupa için çok değerli.
Varsayımlardaki ikinci değişiklik, Çin’in sıfır Covid siyasetini sona erdirmesini hesaba katmalı. Virüs birçok kişi için sefalet yaratıyor, lakin özgürleşmenin bu yılın ilerleyen periyotlarında hem Çin hem de global ekonomik beklentiler için olumlu olması mümkün.
Hindistan’ın 2021 ilkbaharındaki yıkıcı Delta varyantı dalgası, o yılın ikinci çeyreğinde gayri safi yurtiçi hasılada yüzde 8’den fazla bir düşüşe yol açtı, bunu üçüncü çeyrekte muadil bir artış ve dördüncü çeyrekte yüzde 5’lik bir artış izledi. Mevcut enfeksiyon dalgasından sonra, Çin’in ekonomik geri dönüşü daha güçlü olmalı, zira mecburî kilitlenmelerin sona ermesi tedarik zinciri baskılarını hafifletecek. Global ticaret darboğazları güzelleşecek.
Elbette, bir optimistlik dalgasına kapılmamalıyız. Enflasyon düşse bile, emekçiler, şirketler ve vergi mükellefleri ortasında son yılların ekonomik krizlerinden kaynaklanan birikmiş kayıplar üzerindeki hengameler devam edebilir. Eski IMF baş ekonomisti Olivier Blanchard’ın uyardığı üzere, bunlar fiyat artışlarını çok uzun müddet çok yüksek tutabilir. Tıpkı biçimde, bu çatışmaların ciddiyeti konusundaki büyük belirsizlik, merkez bankalarının enflasyon denetimini abartabileceği ve ekonomik ilerlemeyi baltalayabileceği istikametinde. Bu nedenle makroekonomik siyaset yanılgıları 2023’te hayli beklenen.
Ancak bu nitelikteki belirsizlikler hayatın devam eden bir gerçeği. Yıla başlarken biraz inançla şunları söyleyebiliriz. Neredeyse tüm mevcut kestirimler, dünya ekonomisindeki büyümenin 2023’te güzelleşmesinin mümkün olduğunu ve gelecekteki kestirimlerin daha optimist olacağını gösteriyor. Ekonomistlerin ve yetkililerin kasvetli yorumlarının tersine, önümüzdeki yıl hakkında ihtiyatlı bir formda optimist olmalıyız.
Financial Times
