Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, İngiltere merkezli Financial Times gazetesine verdiği röportajda, “net yanılgı noksan” kalemindeki sayıların süreksiz olduğunu belirtti.
Türkiye’nin önemli bir turizm geliri olduğuna dikkati çeken Nebati, ülkeye para girişinin artan turizm gelirinden kaynaklandığını lisana getirdi.
Nebati, Türkiye’nin bir merkez haline geldiğine işaret ederek, “Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan sonra Rusya’dan gelen turist sayısının herkes düşeceğini beklerken, bu sayı arttı. Bu turistler, finansal sistemi kullanmadıkları için daha çok harcamalarını nakit yapıyor. Öteki ülkelerden de önemli girişler var. Etrafımız savaş, Suriye’de var, Irak’taki, Rusya’daki, Ukrayna’daki durum malum. Bunlardan kaynaklı bir ölçü girişler var.” sözlerini kullandı.
Türkiye’nin uluslararası finans sisteminde dikkatli hareket eden ve burada gedikler açacak davranış sergilemeyen bir ülke olduğunu vurgulayan Nebati, şunları kaydetti: “Bununla ilgili gerek iç, gerekse de dışarıdaki muhalif ögeler, Türkiye üzerinde bir baskı olsun diye, ‘net kusur noksan’da yer alan paranın nereden geldiğine ait bilerek soru işaretleri oluşturmakta. Bilhassa de seçime giderken cari açığın finansmanını gerçekleştirmenin getirmiş olduğu rahatlığı bize yaşatmak istemiyorlar. Bu hususta çok dikkatliyiz, hassasız. Ülkemizin dünyanın kıymetli bir ülkesi olduğunu, kıymetli bir finans merkezine dönüşmesi için çaba eden bir yapıya sahip olduğumuzun şuuruyla çok dikkat ediyoruz. Bize daima yasal yollardan geliyor. Batı ‘Bu para nereden geliyor?’ diye sorguluyor lakin ‘MİR ödeme sistemini yasaklarsanız, turizm gayesiyle gelmiş olan kişi parayı neyle harcayacak?’ Bunu sorgulamıyor. Nakit harcayacak o kadar açık bir şey. Kendileri yapıyor, sonra da kendileri sorguluyor.”
“TCMB rezervleri daha da ilerleyecek seviyede”
Nebati, cari açıkta sene başındaki gayelerle oluşan farkın, petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığına değinerek, 2020 yılında 28, 2021’de 51 milyar dolarlık enerji ithalatı yapıldığını, şu anki gidişata nazaran de bu sayının 100 milyar doları aşacağını anlattı.
Ödemeler istikrarının sağlanması ve cari açığın karşılanmasının nasıl olacağı sorularının ortaya çıktığını belirten Nebati, “Türkiye’de birinci 7 ayda 32 milyar dolarlık cari açığı finanse ettik. Bunun bir kısmı net kusur ve noksan, bir kısmını direkt satışlarla, turizm gelirleriyle kapatıyoruz. Yani önümüzdeki kalan 5 ay için öngörülen yaklaşık 18 milyar dolarlık bir cari açık. Bunun finansmanını da gerek net kusur noksan ile gerekse turizm gelirleriyle ve ihracatımızdaki ivmenin devam etmesiyle karşılarız, bir problemimiz yok.” değerlendirmesinde bulundu.
Nebati, kur muhafazalı mevduat hesabıyla ülkenin çok kıymetli bir potansiyelini harekete geçirdiklerine dikkati çekerek, böylece dolarize olmuş bir toplumun parasının sistemden çekildiğini, Merkez Bankası rezervlerinin bu yıl 116 milyar dolarlara çıktığını ve daha da ilerleyecek hale geldiğini tabir etti.
Döviz ihtiyacını içeriden de karşıladıklarını belirten Bakan Nebati, son 3 ayda doğal gaz fiyatlarındaki artıştan ötürü devasa döviz tüketen BOTAŞ’ın bile piyasadan bu gereksinimi gidermeye başladığını, münasebetiyle TCMB rezervlerine baskının kelam konusu olmadığını vurguladı.
Nebati, doğal gaz ve petrolde beklenen yüksek fiyatlara karşın artışın sonlu olduğuna işaret ederek, “Biz makus senaryoya ait cari açığı nasıl kapatacağımıza ait de planımızı yaptık. Hasebiyle önümüzdeki yıl da rastgele bir sıkıntıyla karşı karşıya kalmayacağız.” sözlerini kullandı.
“Türkiye rahat borçlanıyor”
Dünyada bilhassa gelişen ülkeler açısından piyasanın daraldığını lisana getiren Nebati, Türkiye’nin rahat bir biçimde borçlanabildiğini vurguladı.
Nebati, ülkelerin paralarını depo edebilecekleri yer arayışında olduğuna işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu: “Bunların içerisinde en emniyetli ülkelerin başında da Türkiye geliyor. Zira Türkiye’nin bilhassa Rusya-Ukrayna savaşında ortaya koymuş olduğu performans, tahıl koridorunu çözmüş olması, savaşın tarafları ortasında bir istikrar siyaseti yürüterek barışın tesis edilmesi için uğraş göstermesini dünya anlıyor. Dolayısıyla da gerek Avrupa, gerek Arap ülkeleri, gerekse de farklı ülkelerden ülkemize bir akış olacağı çok açık, beklentilerimiz var.”
Bu beklentiler gerçekleştiğinde TCMB rezerv değişimlerinin de görüleceğini tabir eden Nebati, şöyle devam etti: “Bu yaz, gerek turizm, gerek üretim, gerekse ihracat açısından âlâ bir dönem geçirdik. Tarım konusunda da çok yeterli bir dönemdi, tam bir randıman patlaması oldu. Çiftçiye de çok güzel fiyat verdiğimiz için şu anda işlenmeyen topraklar bile işlenmeye başladı. Bu çok değerli. Biz finansal olarak da bunları destekliyoruz gerek GES’lerle, gerek sulama sistemlerinin geliştirilmesiyle ilgili. Çok âlâ bir dönem geçirdiğimiz için önümüzdeki süreci çok daha rahat geçireceğimizi biliyorum.”
“Doğal gaz ile ilgili pazarlıkları yapacağız”
Akkuyu Nükleer Santrali’nde kontrattaki maksatların gerçekleştirilmesi için adımların atıldığını söyleyen Nebati, bu sürecin aksamadan yönetilebilmesi ismine kaynakların vaktinde gelmesi gerektiğini anlattı.
Nebati, Rusya’ya karşı Batılı ülkelerin tavrı nedeniyle Türkiye üzerinde baskı oluşturmak isteyenlerin, bu paranın nerelerde kullanılacağını sorguladığını belirterek, “Ticari sırra girdiği için sayıları vermekten kaçınıyorum. Fakat biz Türkiye’ye gelen her ölçünün mutlak surette gayesine uygun bir biçimde kullanılması noktasında çok netiz. Yani Türkiye’ye Akkuyu Nükleer Santrali’nin inşası için giren parayı, Türkiye’deki Akkuyu inşasının imali için harcadık.” dedi.
Türkiye’nin Gazprom şirketinden doğal gaz için indirim ya da erteleme talep edip etmediğine ait soru üzerine Nebati, şunları kaydetti: “BOTAŞ ve ilgili üniteler çalışıyorlar esasen. Bu, biraz ajite ediliyor. Her ülke bir malı aldığı vakit bunun pazarlığını yapar. Biz pazarlığımızı İran ve Azerbaycan ile de yapıyoruz. Türkiye’nin Rusya ile bir muahede yoluna gitmesi, indirim talep etmesi ya da fiyatların bu kadar yükseldiği bir devirde muhakkak müddetlerle erteleme istemesi kadar doğal bir şey olamaz. Bunun sorun haline dönüştürülmesi bir sorun aslında. Biz doğal gazımızın 3’te 1’ini aslında Rusya’dan karşılıyoruz. Bizim oradaki her 1000 dolarlık maliyet azalması benim ülke bütçeme, cari açığımın finansmanına bir katkı sağlıyor. Onun için de bu pazarlıkları yapacağız, yapmaya devam edeceğiz.”
Dünya
