Sermaye denetimi değilse ne: TCMB’den bankalara yeni talimatla 50 bin dolar üzeri yurtdışı transferlere evrak ibrazı zaruriliği
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan gelen talimat doğrultusunda 2 Ocak 2023 prestijiyle 50.000 dolar ve üstü (muadili para birimleri) yurt dışına yapılan transferler (SWIFT işlemleri) ile 10 milyon TL ve üstü Türk Bankalarına hesabı bulunan “Yurt dışı yerleşik” bireylere yapılan EFT/Havale süreçlerinde rapor gayeli olarak, ödeme mahiyetinin belirtilmesi ve sürecin niteliğini tasdik eden evrak ibrazı zorunku hale getirildi.
İbrazı istenen dokümanların niteliği daha sonra netleştirilecek.
Garanti Bankası’nın Ferdî Bankacılık ünitesi tarafından duyurulan yazıyla ortaya çıkan bu talimat doğrultusunda, banka müşterilerinin yurtdışı emanet hesaplarına virman yoluyla yapılacak “menkul kıymet” (eurobond, özel dal tahvili vb) transferleri durduruldu.
Garanti Bankası yazısına nazaran bu açıklama 02.01.2023 tarihli “SWIFT ve EFT/Havale Transferlerinde Ödeme Mahiyeti Bilgisi ve Doküman İbrazı Zorunluluğu” hakkındaki TCMB talimatı olduğu düşünülen uygulamaya dayandırılmakta.
Sermaye denetimi: Yanlış siyasetlerin yan tesirlerinden kaçmak için finans piyasası giderek “boğuluyor”
AKP hükümetinin direktifleriyle para siyasetinde çok faiz indirimleriyle uygulamaya sokulan Yeni İktisat Modeli (YEM) ve rezerv satışlarıyla şekillenen TL’yi baskılama siyaseti sonucu TCMB’nin sene başından beri kademeli ve plansız biçimde sermaye hareketlerine kısıtlayıcı uygulamalar devreye sokulmasını zarurî kılıyor.
SWAP hariç net döviz rezervlerinin eksi 45-50 milyar dolarındaki seyri, 100 milyar doları aşan dış ticaret açığı, özel kesim ve bankaların dış borç ödemeleri yanında 50 milyar dolara ulaşan cari açığın tartıyla net kusur noksan kalemi üzere kaynağı açıklanmayan/belirsiz döviz girişleriyle finansmanına mecburî kalma hali Türkiye iktisadında büyük açmaz yaratmakta.
Döviz rezervi yokluğu ve seçim öncesi TL’yi baskılama uğraşlarının devamı para siyasetini olağanlaştırma adımından kaçınan hükümeti, ismine sermaye denetimi demeden sermaye denetimlerini devreye sokmasına neden oluyor.
Ekonomist Arda Tunca twitter hesabından yaptığı yorumda, 2023’ün birinci iş gününde, kelam konusu uygulamanın piyasa işleyişini bozmaya yönelik bir kural olarak kıymetlendirilmesi gerektiğini ve kredi sistemini daha fazla tıkayacağını vurguluyor. Bankalar, 10 milyon üzeri transferlerde ek dökümantasyona tabi olduğunu ve aksi takdirde, %5 ceza getirildiğini duyururken, Tunca da sermaye denetimi demeden AKP’nin sermaye denetimi . uyguladığını ekliyor.
Tunca açıklamalarında, swaplı mevduatın sona erdirildiğini ve bunun da bankaları, TL mevduat yaratmakta çaresizleştirdiğini ekliyor. Arda Tunca’ya nazaran bankaların getiri sunacak alternatifi kalmadı. Faktoring bölümünün de bankalar üzere kredileri için menkul değer alacağını açıklayan Tunca hükümetin uygulamalarında oluşan açıkları bir diğer prosedürle tıkamaya çalıştığını söylüyor.
Ekonomist Tunca, “Serbest piyasa iktisadı yok edildi. Hükümet, kredi sistemindeki fiyatlamaları, kar marjlarını belirliyor. Sistemin, risk ölçümlemesi anlamsızlaştı. Kurumlar, kendi almaları gereken kararları alamaz haldeler. Regülasyon, denetleyici, eşit rekabet sağlayıcı olmalıdır” diye ekliyor.
Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri Kerim Rota da BDDK ve Hazine’yi, net sermaye denetimi manasına gelen bu uygulamaya bankaların neden gerek duyduğunu açıklamaya davet ediyor.
GA.
