Borcunu vadesinde ödeyemeyen işletme sayısında artış var. KGF (Kredi Garanti Fonu) takviyesinin 250-300 milyar liraya çıkartılması isteniyor.
Eroğlu: 15-20 yıldır hiç bu kadar artmamıştı
Dünya’nın haberine nazaran pandemide artan hammadde ve lojistik maliyetlerinin piyasada fitilini ateşlediği finansman erişim sorunu, bilhassa 2021’in sonlarında yaşanan döviz krizi ile bir arada giderek derinleşmiş, ticari kredi büyümesinin giderek cılızlaşmasıyla artık birçok işletme için idaresi imkansız hale dönüşmüş durumda. Şu sıralar pek çok alacaklı borcunu tahsil etmekte büyük zorluklar yaşıyor.
Konuyla ilgili en önemli ihtar TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu’ndan geldi. Sanayicilerin en büyük sorununun finansmana erişim olduğunu, lakin şimdilerde piyasada ödeme zahmetlerinin baş gösterdiğini lisana getiren Eroğlu, “PAGEV’de geçtiğimiz günlerde hammadde tüccarları ile bir toplantı yaptık. Daima finansmana erişimde sorun olduğunu söylüyorduk. Lakin artık o tüccarların söylediği, son 15-20 yıldır birinci sefer bu devirde ödeme çeklerini erteletenlerde, ödemesini vadesinde gerçekleştiremeyenlerde önemli artışlar var. Bu çok önemli bir alarm” dedi.
“Vade kısıtlaması şart”
Finansman erişim sıkıntısında ikinci evreye geçilerek tahsilat sıkıntılarının artmaya başladığını kaydeden Eroğlu, üçüncü etabın ise iflaslar olacağını, sürecin çok tehlikeli bir yere yanlışsız gittiğine dikkat çekti. Bu sürecin daha berbata gitmesini engelleyen faktörün hammadde ve lojistik fiyatlarının düşmesi olduğunu vurgulayan Eroğlu, lakin bilhassa güç maliyetlerindeki artışın bu avantajın da kaybedilmesine yol açabileceği ihtarında bulundu. Eroğlu, “Firmalara tek çıkış yolu ön ödemeli ya da peşin ödemeli ihracatla finansman yaratmak kalıyor. Öteki bir tahlil önerisi de başta perakende zincirleri olmak üzere büyük ölçekli firmaların, KOBİ’lere ödemeleri vade kısıtlı getirmektir. Örneğin büyük perakendecilere, KOBİ’lere azamî 60 gün içinde ödeme yapma hududu getirilebilir” dedi.
Son çeyrek daha da güçlü geçecek
İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, birçok firmanın hammaddeden çalışana kadar masraflarını kredi kullanıp çevirdiğini, lakin şimdilerde kredilerin kesilmesiyle herkesin açığa düştüğünü anlattı. Finansman probleminin zincirleme bir tesir yarattığına değinen Önel, “Hammaddeciler tekrar peşine döndü, birçok bölümde, kimse vadeli vermek istemiyor. Bu devirde konkordato alanlar, müracaat hazırlığı yapanlar, faaliyet durduranlar, hatta rakibiyle üretim yapanlar bile var” dedi. Şu an nakitte önemli yavaşlamanın kelam konusu olduğunu vurgulayan Önel, son çeyreğin daha da şiddetli geçeceğini, özellikle yılsonunda yapılması gereken kredi kapatmaların bu durumu daha da güçleştireceğini lisana getirdi. KGF’nin bu noktada piyasayı rahatlatabileceğine dikkat çeken Önel, “Son KGF paketinin 50 milyar TL olacağı açıklandı, bu çok düşük kaldı. Bir evvelki KGF 60 milyar TL idi ve birçok şirket kullanamamıştı, beklentimiz en 150 milyar TL’ye çıkarılması” dedi.
8 ayda kapanan şirket sayısı 14 bine dayandı
İşletmelerin içinde bulunduğu mali dertlerin en kritik sonuçları, kapanan şirket istatistiklerinde görülebiliyor. TOBB tarafından en son açıklanan Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri’ne nazaran, 8 ayda kurulan sermaye şirketi sayısı 87 bin 755 iken kapanan şirket sayısı 13 bin 798 adet olarak gerçekleşti. 2022’nin 8 ayında, 2021’in 8 ayına nazaran kapanan şirket sayısında yüzde 70,2; kapanan kooperatif sayısında yüzde 39, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında ise yüzde 6,1 artış yaşandı.
Firmaların finansmana erişimde aksayan en değerli bacak hiç elbet ticari krediler. Türkiye’de ortalama bir işletmenin ticari faaliyetlerinin büyük kısmını ticari kredilerle döndürdüğü herkesçe bilinen bir gerçek. Bundan hareketle ticari kredi büyümesinin enflasyonun altında seyretmesi yaşanan tıkanıklığı en güzel tanım eden bilgilerden. TÜİK’in son açıkladığı enflasyon verisine nazaran, TÜFE Eylül 2022’de bir evvelki yılın aralık ayına nazaran yüzde 52,40; bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 83,45 ve on iki aylık ortalamalara nazaran yüzde 59,91 olarak gerçekleşti. Tıpkı vakitte siyaset faizinin yüzde 12’ye kadar inmesine karşın, ticari kredilerdeki büyüme oranı eylülde yıllık bazda yüzde 19,4 olarak gerçekleşti.
BorsaTek, Dünya
