Bir kere daha herkese memnun ve huzurlu bir yıl dileyerek yeni yılın birinci bülteni için kollar sıvayalım. Geride bıraktığımız haftanın büyük bir kısımda hâkim olan uzatmalı tatil havası, dalgalı ve yönsüz seyrin ağır basmasına neden olurken, haftanın son iş günü ABD’de açıklanan zayıf istihdam ve büyümeye yönelik öncü datalar piyasaların yüzünü güldürdü.
ABD’de her ayın birinci Cuması açıklanan tarım dışı istihdam verisi karmaşık sinyaller sunsa da, datanın alt kalemlerinde FED’in yakından takip ettiği maaşlar verisi yıllık bazda %5 olan beklentiye rağmen %4,6 artış kaydetti. Öte yandan, ABD’de tekrar Cuma günü açıklanan hizmet bölümü ISM endeksi de 55 olan beklentiye rağmen 49,6 olarak sonuçlanarak Amerikan iktisadının süratle ivme kaybettiğine işaret etti. Tıpkı PMI bilgilerinde olduğu üzere, 50’nin altı daralma üstü ise büyüme olarak okunuyor. Enflasyon göstergeleri soğurken iktisadın de daralma emareli göstermesi rağmen FED’in hâlâ faiz artırımlarında ısrarcı olması açıkça bizlere yeniden siyaset yanılgısı yapıldığını âdeta söylüyor.
Zayıf olarak yorumladığımız datalar ardından piyasalar da bizimle birebir görüşe sahip olacak ki -faiz artırımlarının artık sonuna gelindiği inancı güç kazanınca- risk iştahı Cuma gününü son süreç saatlerinde körüklendi. Perşembe akşamı açıklanan şahin FED toplantı tutanakları akabinde sert satışlara sahne olan ABD borsaları, Cuma gününü %2,5 civarında yükselişle tamamladı.
Hatırlatmak gerekirse, FED’in (Perşembe günkü) toplantı tutanakları 2023 yılında rastgele bir faiz indiriminin düşünülmediğini gözler önüne sererken, FED ile piyasalar ortasında var olan görüş ayrılığı da her geçen gün biraz daha açılıyor. Gerçekten, 2021 yılında enflasyon geçicidir diyere büyük bir kusur yapan FED’in bu sefer de sıkılaşma döngüsünde çok ileriye gittiği görüşü her geçen gün güç kazanıyor.
Bu bağlamda, tutanaklar akabinde Perşembe günü sallanan piyasalar, Cuma günü üstte izah etmeye çalıştığımız üzere açıklanan bilgiler sonrasında olumlu fiyatlama sahne oldu. Optimistlik pay senetlerinin dışına da taşarak doların paha kaybetmesine neden oldu. Altının ons fiyatı bu sabah 1,880 dolar düzeyine gelerek son 6 ayın tepesine yükselirken, gümüşün izafi olarak yavaş kalması ile yılın birinci haftasında altın gümüş rasyosunun altın lehine ivme kazandığını not edelim!
Hûlasa, yılın birinci haftasının şayet sonuna konsantre olursak, global manada bir optimistlik olduğunu söyleyebiliriz. Daha kolay bir anlatımla, ABD iktisadının ivme kaybediyor olması ve yıllık raporumuz da değindiğimiz üzere işten çıkarmalarının tetikleyeceği bir borç krizi her geçen gün daha da fazla ufukta görünüyor. Mesela, eminim ki pek çok okurumuzun da gözünden kaçmamıştır, geçen yıl teknoloji firmaları dünya genelinde 150 bini aşkın çalışanının işine son verirken geçen hafta Amazon 18 bin, Salesforce ise 8 bin kişiyi işten çıkaracağı bildirildi. Emsal haberler farklı kesimlerden de geldiğinin altını çizelim.
Küresel piyasaların gündemi üç aşağı beş üst 2022’den motamot bölüm alınmış üzere görünüyor. Enflasyon sonrasında resesyon tasası, faiz artırımlarının devamına ait soru işaretleri derken IMF Liderinin 2023 yılının 2022’den daha güç olacağı ikazını da yeri gelmişken hatırlatmak isterim. FED’in gerek iktisatta baş gösteren ivme kaybı gerekse de istihdam piyasasında gelişmeleri er ya da geç göz önüne almak zorunda kalacağı tarafında görüşümüzü koruyoruz. Keza, enflasyonu soğutma istikametinde atmış olduğu adımları da meyvesini vermeye başladığını bir ortamda hala daha birebir politikada ısrar ediyor olması resesyonun boyutunu farklı noktalara taşıyabilir ki bu türlü bir gerçekleşme beraberinde sert satışları da getireceğinden kuşku duymuyoruz.
Hafta başında Almanya’da açıklanan enflasyonun piyasa iddialarının de ötesinde gerilemesine paralel EUR paha kaybederken -ECB’nin faiz artırımlarında agresif olmayacağı algısı- ardından Cuma günü açıklanan zayıf ABD dataları akabinde bu sefer de dolar bedel kaybetmeye başlayınca, EURUSD paritesi 1,0510 teknik düzeyinde sekerek haftanın büyük bir kısmında kaydettiği kayıplarını törpüledi. EUR’da üstte 1,0740 düzeyi geçilmeden de manalı bir yükselişten kelam etmek için şimdilik erken görünüyor.
Türkiye cephesinde ise geride bıraktığımız hafta açıklanan pek çok değerli datanın üzerinden süratle da olsa geçmek isteriz. Birinci evvel açıklanan enflasyon sayılarının siyaset faizi ile bağlantısının kopması nedeniyle piyasalar nezdinde tesirini de kaybettiğini itiraf etmek lazım. İşin magazinsel boyutunu bir kenara bırakırsak (baz tesiri ile fiyat artış suratı yavaşladı) mesela 2004 yılında 200 TL’nin alım gücü şayet 200 TL ise, 2022 yılında 20 TL’ye düştüğünü söyleyebiliriz. Türkiye’de büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi PMI endeksi Aralık ayında 48,1 düzeyine toparlandı. PMI sayılarında eşik kıymet 50’nin altı daralma olarak okunsa da, ivme kaybını 1 yıl ortadan sonra durduğunun altını çizelim. Çin modeli yahut cari fazla verme parolası ile yelken alan Türkiye İktisat Modeli -Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan süreksiz dış ticaret datalarına göre- 2022 yılında 110 milyar dolar açık ile rekor kırdı.
Öte yandan, TCMB’nin Perşembe günü açıkladığı rutin bilgilere nazaran, 30 Aralık ile biten haftada yurtiçi yerleşiklerin DTH’ları 3,1 milyar dolar daha azaldı. Son 10 haftalık vakit diliminde gerçek manada (parite ve fiyat tesirinden arındırılmış) DTH erimesi 30 milyar doları aştı. DTH rakamlarında görülen azalmanın karşısında bilançonun TL tarafında da artış olması (swaplı mevduat liralaşma olarak okunmamalı) ve KKM stokunun 48 milyar TL üzere takdire şayan bir sayıda azaldığını not edelim.
TCMB’nin yılın son günü banka dışı mali kuruluşları da menkul değer düzenlemesi kapsamına aldı. Faktoring şirketlerine TL cinsinden faktoring alacaklarına uyguladıkları faiz oranına nazaran menkul değer tesisi yükümlülüğü getirilmesi ile tahvil faizleri daha da geriledi. Öte yandan, TCMB, menkul değer tesis rasyosunu hafta sonu tekrar güncelleyerek basamaklı bir sisteme geçip %5’den %10’a düzeyine getirdi. Bildiriye nazaran, bilançosunda yer alan TL mevduat oranı %50’nin altında olan bankalar sahip oldukları yabancı para mevduatın (%10 + %7) %17’si seviyesinde menkul değer alacak.
Bu bağlamda 10 yıl vadeli TL gösterge devlet tahvilinin bileşik faizi Cuma günü %8,5 düzeyine kadar geriledi. Kendi iç dinamikleriyle yani enflasyondan kaçan yerli yatırımcı ile soluksuz yükselen Borsa İstanbul (not edelim ki yabancı 2022 yılında 4 milyar dolar pahasında pay senedi satmış) Perşembe günü devre kesicilerin çalışması ve kâr realizasyon isteği ile büyük bir panik yaşayarak %7,4 düşerken, USDTRY kuru kamu takviyesine karşın 18,80 (EURTRY 20,00) düzeyini test etti. Lâkin, Cuma günü global havanın optimiste dönmesi ile kayıpların bir kısmının telafi edildiğini görsek de, TL’nin zayıflığı korunmaya devam ediyor.
Yeni gün ve hafta başlangıcında Asya piyasalarında optimist hava dikkatlerden kaçmıyor. ABD’de faiz artırımlarının suratının yavaşlayacağı beklentileri ve Çin’in üç yıldır kapalı olan sonlarını açmasının akabinde global iktisada dair görünümün güzelleşmesiyle yükseldi. Güney Kore borsası %2,6 yükselişle başı çekiyor. Global manada baş karışıklığı devam etse de, Asya’nın ABD’ye nazaran seneyi daha yeterli kucakladıklarının görüyoruz. Geçen yılın flaş ismi Hong Kong borsası Hang Seng yılın birinci haftasında göz kamaştırıcı bir performans sergilerken, bu sabah da %1,6 üstte süreç görüyor. Çin’de kısıtlamaların kaldırılması da bunda büyük bir rol oynuyor.
Bu hafta Perşembe günü açıklanacak ABD enflasyon verisi büyük bir değerle takip edileceğini not edelim. Başımız FED’de olsa da, küresel ısınma ile yağmursuz geçen kış aylarında kuraklık tehdidi her geçen gün daha da büyüyor. Bir an evvel yağmur yağmasını temenni ederek, bültenimizi tamamlayalım. Suyu aman dikkatli kullanın!
Bir Fenerbahçeli olarak, Galatasaraylı okurlarımızı da yeri gelmişken tebrik etmek isterim. Hak edilmiş bir galibiyet oldu.
iktisatbank.com
