İngiltere Devlet Tahvillerinde Türbülans II

İngiltere Devlet Tahvillerinde Türbülans II

“28 Eylül 2022 Tarihinde İngiltere Merkez Bankası Tarafından Yapılan Müdahalenin  Uzun Açıklaması“

28 Eylül 2022 tarihinde İngiltere Merkez Bankası (BOE) web sayfasında şu duyuru yapılarak uzun vadeli devlet tahvillerinin fiyatlarında görülen oynaklığa müdahale edileceği açıklanmıştı.

VeriDelisi tarafından 29 Eylül 2022 tarihinde bu sayfalarda yaşanan olay ve bankanın müdahalesi kısaca özetlenmişti.

04.10.2022 tarihinde İngiltere Parlamentosu Hazine Komitesi üyesi Hon Mel Stride tarafından 28 Eylül 2022 tarihli BOE operasyonunun nedeni ve varlık alımlarına ait BOE’den açıklama talep etmiş ve BOE tarafından 05.10.2022 tarihinde şu metinde soru cevaplanmıştır.

Bu yazıda BOE’nin açıklaması kısaca özetlenecektir.

BOE Müdahalesinin Art Planı

Banka, temmuz ayında tüm dünyada görülmeye başlanan enflasyonun gelişmiş ekonomilerde sıkı para politikası yoluyla çözülmeye çalışıldığını ancak bunun finans ve güç piyasalarında oynaklığı durduramadığını belirterek kelama başlıyor.

Bu grafik üzerinde BOE’yi 28 Eylül’e götüren olaylar silsilesi 30 yıllık tahvillerin fiyat değişimleri üzerinden gösteriliyor.

22 Eylül Perşembe günü Para Siyaseti Şurası (MPC decision) Eylül ayı para siyaseti kararını açıklıyor ve Sterlinin pahası değişmiyor ve uzun vadeli tahvil faizleri 20 baz puan yükseliyor.

23 Eylül Cuma günü , Hükümetin büyüme planını ( fiscal event) açıklıyor.  Sterlin, ABD doları bazında yaklaşık %4, Euro bazında ise yaklaşık %2 paha kaybediyor. Uzun vadeli tahvil faizleri 30 baz puan artıyor.

Banka 23 Eylül günü piyasada likidite durumunun kötüleştiğini ve kaynağının LDI şirketleri olduğunu anlıyor.

26 Eylül Pazartesi günü,  uzun vadeli tahvil faizleri 50 baz puan artıyor.

26 Eylül günü durum daha da kötüleşiyor. Bilhassa LDI fon yöneticilerinin likiditeye sıkıştıklarını (az sonra anlatılacak) bu nedenle 50 milyar sterlin kıymetinde uzun tahvil satabileceklerini belirtiyorlar. Bu piyasanın günlük süreç hacminin ise 12 milyar. 

27 Eylül Salı günü,  uzun vadeli tahvil faizleri 67 baz puan artıyor.

Banka, LDI şirketlerinin kritik bir noktada olduğunu görüyor ve 28 Eylül Çarşamba günü öğlenden evvel uzun vadeli tahvil alacağını duyuruyor. Uzun vadeli tahvil faizleri 100 baz puan düşüyor.

Aşağıda faiz grafiğini paylaşıyorum.

Kaynak: 30 yillik ingiltere devlet tahvili

Liability Driven Investment (Yükümlülük temelli yatırım stratejisi)  Nedir?

Bu stratejide, emeklilik fonları varlıklarının yükümlülüklerinden daha süratli büyümesine odaklanıyorlar. LDI’nin temel gayesi; şirketin varlıklarıyla, emeklilere ödenecek paraların şimdiki kıymeti ortasındaki fonlama açığını minimize etmektir.

Burada, LDI bilançosunun varlık ve yükümlülük tarafındaki 2 değerli kalemi görüyorsunuz. Varlık tarafında pay seneti ve öbür yatırımlar varken, yükümlülük tarafında emekli vatandaşa verilecek emeklilik fonlarının bugünkü pahası var. LDI’in temel hedefi, gördüğünüz fonlama açığını minimize etmektir.

Burada, LDI bilançosunun varlık ve yükümlülük tarafındaki  öteki 4 kıymetli kalemini görüyorsunuz. LDI elindeki tahvilleri(gilts), repo süreçlerinde kullanarak yeni tahvil alıyorlar. Tahvil fiyatları üst gitgide, birinci grafikteki (LDI Bilançosu) açık kapatılıyor(yada minimize ediliyor).

Gilts (via repo) : Repoda kullandığı tahvil

Gilts: Repo sayesinde aldığı tahvil

Bu örnekte, LDI elindeki tahvillerin yarısını repo ile fonluyor. Sonuç olarak *2 kaldıraçla çalışıyor. Burada kaldıraç için kullanılan meblağın varsayımsal olduğunu düşünüyorum.

Peki devlet tahvillerinin faizi yükselirse ne oluyor ?

Devlet tahvilerinin faizi yükseldiğinde fiyatı düşüyor. Sonuç olarak

Gilts (via repo) : Repoda kullandığı tahvil fiyatı düşüyor

Gilts: Repo sayesinde aldığı tahvil fiyatı düşüyor.

1- LDI Bilançosu grafiğinde belirtilen açık kapatılamıyor.

2- LDI Bilanço 2 grafiğinde gösterilen varlık kalemleri düşüyor.

3- Capital (sermaye) eriyor.

4- Repoya teminat verilen tahvillerin kıymeti azalınca margin call başlıyor. Margin başlayınca, bu şirketler nakit  bulmaya yahut ellerindeki tahvilleri satarak nakit bulmaya çalışıyorlar.  Buna fire sale deniyor. Fiyatı düşen bir şeyi yüksek montanda satmaya kalkarsanız fiyatı yeniden düşüyor.

(Some funds had already tried to sell gilts and failed to do so: Banka birtakım fonların bunu deneyip başarısız olduklarını belirtiyor.)

Not: Banka burada LDI Bilançosu için,  faiz artışının , yükümlülük tarafında emekli vatandaşa verilecek emeklilik fonlarının bugünkü bedelini varlık tarafında pay seneti ve öbür yatırımların kıymetinden daha süratli azaltacağını varsayarak bu açığın azalabileceğini belirtiyor.

Bu rapora ulaşmamda ve birtakım sözlerin netleşmesinde yardımcı olan Kaya Özyürek bey’e teşekkür ederim.

Doç. Dr. VeriDelisi

dddd