Küresel mali piyasalar âdeta fevkalâde günleren geçmeye devam ediyor. İngiltere Merkez Bankası (BoE), yeni hükümetin maliye siyasetinin yarattığı kaos sonrası finansal istikrarı tekrar sağlamak ve tahvil piyasasındaki yangını bastırmak ismine dün tahvil piyasasına müdahale etti. Yapılan açıklamada, her müdahalenin 5 milyar sterlin büyüklüğünde olacağı belirtildi. Hatırlanacağı üzere, geride bıraktığımız Cuma, maliye siyaseti üzerinden atılan mega boyutta ve son 40 yılın en büyük vergi indirim paketi akabinde sterlin hiç görülmemiş düzeyleri (uncharted territories) test etmiş, ardından genişleyici politikanın getireceği kamunun borçlanma ihtiyacı de faiz piyasasını darmadağın etmişti.
İngiltere Merkez Bankası, son 7 iş gününde neredeyse 150bp artan ve %4,50 düzeyini aşan 10 yıllık gösterge devlet tahviline karşı, dün tahvil piyasasına direkt alım tarafında müdahalede bulunarak başlarda pek çok soruyu da cevapsız bıraktı. Hani genişlemeci maliye siyasetinin yaratacağı enflasyona karşı sıkı para siyaseti uygulayarak faiz artırılacaktı? Dün yapılan müdahaleyi daha çok mali genişlemeye benziyor! Müdahale akabinde 10 yıllık tahvil faizinde neredeyse 50 baz puan gerileme yaşanırken, müdahalelerin 14 Ekim’e kadar devam edeceği açıklandı. 30 yıl vadeli tahvilde ise düşüş 100 baz puanı aşarak şimdiye kadar yaşanan en büyük günlük düşüş (!) olarak da tarihe geçti. Biz de her gün yeni bir tarih yazılmasını daima birlikte deneyim ediyoruz!
Hatırlanacağı üzere, Japon Yeni’nin multi yılların en zayıf düzeyini test etmesi akabinde Japonya Merkez Bankası (BOJ) da geride bıraktığımız hafta piyasaya direkt müdahale ederek YEN’i desteklemeye çalışmıştı. Müdahalelerin, sorunun kaynağına inilmediği sürece başarılı olmasını çok sıkıntı buluyoruz. Lâkin bahsin bir de öteki boyutu var. Peş peşe devasa ekonomiler uzun yıllar akabinde kendi para üniteleri ve faiz oranlarında yaşanan fevkalâde hareketliliğe müdahale etmek zorunda kalıyorlar. Bir tarafta FED’in enflasyona karşı taviz vermeyen şahin ve kararlı duruşu, öbür tarafta ise Rusya ile Avrupa’nın devam eden ekonomik savaşı. Şayet savaş uzun müddet daha devam edecekse, ABD dışında ekonomik manada büyük problemler yaşayan ve para üniteleri dolar karşısında hırpalanan ülkelere ABD’nin yardım etmesi kural görünüyor. Aksi durumda bu ülkeler Rusya ile savaşta, isteyerek ya da istemeyerek ABD’yi yalnız bırakmak durumunda kalacaklar.
Hazır husus savaşa gelmişken, Ukrayna ve Batı’nın silah zoruyla yapılan yasadışı ve uydurma olarak nitelendirdiği ve kınadığı referandum akabinde, Rusya, Ukrayna’nın bir kısmını birkaç gün içinde ilhak etmeye hazırlanıyor. Moskova’nın Kızıl Meydanı’nda dev görüntü ekranlı bir sahne kurulduğu ve reklam panolarında “Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia, Kherson – Russia!” yazdığını okuyoruz. Ukrayna’nın yaklaşık %15’ini temsil eden bu bölgeleri ilhak etmek için, Rus parlamentosunun onayı gerekecek. Bu sürecin de, Rusya Devlet Lideri Putin’in 70. doğum gününden üç gün evvel, 4 Ekim’de ‘dâhil’ edilmesine hazırlanıldığını okuyoruz. Bölgeler daha sonra Rusya’nın bir modülü olarak görülecek ve nükleer şemsiyesi onlara da uzanacak. Putin, Rus topraklarını akınlara karşı korumak için nükleer silah kullanacağı konusunda uyardı da bulunmuştu.
Asya pay senedi piyasaları, İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) öfkeli tahvil piyasasını bastırmak ve istikrara kavuşturmak için acil tahvil alım programı başlatmasının akabinde bu sabah dünkü kasvetli havasından kurtulmuş üzere görünüyor. Asya genelinde artılar göze çarparken, gösterge endeks Tokyo borsası ‘ürkek’ süreçlerde %0,25 yükseliş kaydetti. BoE atağı akabinde dün hem EUR hem de GBP’nin dolar karşısında bir nebze de olsa ‘kafasını kaldırması’ ile doların piyasa kuru olan sepet DXY neredeyse 1,5 dolar gerileyerek 114,75’ten 113,25 düzeyine geriledi. Doların piyasa faizi olan 10 yıllık gösterge devlet tahvili de BoE atılımı sonrası 0,30 baz puan civarında gerileyerek %3,75’e çekildi.
Takdir edeceğiniz üzere, getirisi olmayan ve faizin yükseldiği ortamlarda boynu bükük kalan altın, dün hızlı bir formda 1,600 maksadımıza yanlışsız emin adımlarla giderken (en düşük 1,613 dolar test edildi) sert alımlara sahne olarak 1,662 düzeyine kadar toparlanma kaydetti. Sabah erken saatlerde bültenimizi kaleme alırken, altının ons fiyatının 1,650 dolar düzeyine gerçek hafif de olsa geri çekildiğini not edelim. Yeri gelmişken bir defa daha söylemek lazım: altın jeopolitik riskler ile yükselen faiz ortasında iki ortada bir derede kaldı. Teknik mânâda 1,685 dolar düzeyi üzerinde yine haftalık kapanış görmeden, altın konumu almaktan imtina edeceğiz.
İngiltere’nin dün atmış olduğu adım, çok rahat bir halde tabir edebileceğim üzere dün günün en değerli ekonomik gelişmesi olarak âdeta piyasaların çehresini değiştirdi. Her ne kadar İngiltere’de başlar çok karışık olsa da, nihayetinde dün yapılan müdahale akabinde tahvil faizlerinin global olarak geri çekilmesi, risk iştahını destekledi. ABD borsaları geceyi %2 civarında yükselişle tamamlarken, MSCI dünya pay senedi endeksi %1,5 arttı. Şimdi gelelim 10 puanlık merak edilen soruya. Optimistlik kalıcı olur mu? Hiç lakin hiç sanmıyorum! Yaşanan gelişmeleri yalnızca sert satışlar akabinde bir düzeltme olarak okumak gerekiyor. Enflasyonun boynunu aşağıya çevirdiğine piyasalar ikna oluncaya kadar, pembe hayallere kapılmamak gerekiyor.
Dün Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı açıklamada yıl sonuna kadar faizi tek haneye indirmeliyiz, şu an faiz %12’ye indi, bundan sonra üst çıkma yok, daha da aşağı inecek, bu enflasyonu da indirecek diyerek bilinen telaffuzlarını yineledi. TCMB’nin de izlediği siyaset Sn. Cumhurbaşkanı’nın arzuladığı eksende ilerlerken, sene bitmeden tek haneli siyaset faizi görebileceğimize artık daha çok ihtimal tanıyoruz. USDTRY kuru 18,54 düzeyine yükselerek her gün bir adım daha üst sloganı ile yoluna devam ederken, Türk pay senetleri soru işaretleri altında satıcılı havasını korunmaya devam ediyor. Borsa İstanbul Bankacılık Endeksi (XBANK) dün de günü %3,3 düşüşle tamamlarken, ana endekste düşüş %2,1 olarak gerçekleşti.
Mali piyasaların gündeminde bugün içeride ekonomik inanç endeksi ve her hafta Perşembe günü olduğu üzere TCMB para ve banka istatistikleri inceleyeceğiz. Dışarıda ise Almanya’da IFO endeksi takip edilebilir.
Dün İstanbul temaslarımı bitirdikten sonra süper ses Sn. Sertap Erener’i yıllar sonra tekrar canlı dinleme fırsatı yakaladım. Hala daha da tesirinden çıkamadım 🙂 Ah şişede lâ’l, hem de ay hilâl, bir daha da görmedim o denli yazı…
iktisatbank.com
