İspanya’nın eski hükümdarı ve Kutsal Roma İmparatoru V. Charles‘ın zımnî şifreyle yazdığı bir mektup, yaklaşık beş asır sonra nihayet kriptograflar tarafından deşifre edildi. İnanılmaz derecede gizemli olan şifre, başlangıçta kod kırma yazılımının kıramayacağı kadar karmaşık olduğunu kanıtladı, fakat bir araştırmacı grubu sonunda iletisi yorumlamayı başardı ve Charles’ın suikast planı hakkındaki telaşlarını ortaya çıkardı.
Şifreli mektup, Fransa’yı İspanya ile karşı karşıya getiren ve İtalyan savaşları olarak bilinen bir çatışmanın ortasında, Şubat 1547’de yazılmıştı. Ve üç yıl evvel Crépy Antlaşması’nın imzalanmasının akabinde iki savaşan taraf ortasında kırılgan bir barış yaşanırken, Charles V’in kıymetli bir müttefiki olan İngiltere Hükümdarı VIII.Henry‘nin Ocak 1547’de vefatı İspanyol hükümdarını zayıf bir pozisyona getirmişti.
Bu nedenle Charles, bu mektubu Fransız büyükelçisi Jean de Saint-Mauris‘e göndererek, Fransa hükümdarı I. Francis‘in askeri planları hakkında rapor vermesi talimatını verdi. Tekrar de kulak konuğu olanlara karşı dikkatli ve biraz da inançsız olan imparator, iletisini Bletchley Park bilim insanlarının bile çözmekte zorlanacağı bir kod kullanarak yazdı.
LORIA araştırma laboratuvarlarında Inria araştırmacısı olan kriptograf Cecile Pierrot, Aralık 2021’de bilgisayar programlama lisanı Python’u kullanarak on sayfalık belgeyi istatistiksel bir tahlilden geçirdi. Lakin birinci sonuçlar, yazılımın kodu kırmak için evrenin yaşından daha uzun bir mühlete muhtaçlık duyacağını önermekteydi.
Süreci hızlandırmak isteyen Pierrot, kendisini Jean de Saint-Mauris’e gönderilen öteki mektuplara yönlendiren tarihçi Camille Desenclos‘tan yardım istedi. Neyse ki, bu evraklardan biri, kenar boşluğuna karalanmış kodun kaba bir anahtarını içeriyordu.
Bu, takımın aylarca süren ağır tahlillerin akabinde nihayet Haziran 2022’de bildirisi bir ortaya getirmesini sağladı. AFP’ye konuşan Desenclos, “Zahmetli ve uzun bir çalışmaydı, fakat bir gün içinde nitekim bir ilerleme oldu ve apansızın gerçek hipoteze sahip olduk” dedi.
Mektubun şifresini çözen araştırmacılar, böylelikle imparatorun, I. Francis’in hizmetinde olan İtalyan askeri önderi Pierre Strozzi‘nin kendisine suikast düzenlemeyi planladığına dair duyduğunu telaştan bahsedildiğini fark etti. Lakin, durumu araştırması talimatı verildikten sonra, Saint-Mauris sonraki ay Charles’a bu söylentinin gerçek olmadığını açıklayan bir rapor gönderdi.
Şifreli mektupta yer alan başka detaylar, V. Charles’ın, en azından imparatorluğunu tehdit eden Schmalkaldic League isimli Lutherci bir ayaklanmanın üstesinden gelene kadar I. Francis ile hassas barışını muhafazaya istekli olduğunu gösteriyor. Desenclos, bu parçacıklar bir bütün olarak ele alındığında, tarihçilere “V. Charles’ın Avrupa’daki stratejisinin bir anlık görüntüsünü” sağladığını söylüyor ve önümüzdeki yıllarda bu hususta daha birçok keşif yapmamızın beklenen olduğunu belirtiyor…
