Uzayın çok derecede soğuk olduğuna dair bir varsayım var. Aslında bu büyük ölçüde uzayda nerede olduğunuza bağlı; bu yüzden muhafazasız olduğunuzda her vakit donmazsınız. Yanabileceğiniz durumlar ve bir uzay aracının bile eriyebileceği durumlar da kelam konusu olabilir.
Çok yakınımızdan başladığımızda, Milletlerarası Uzay İstasyonu (ISS) yerden yalnızca 400 kilometre yükseklikte yörüngede dönüyor, lakin atmosferin muhafazası olmadan, Dünya’da görülmeyen çok sıcaklıklara maruz kalıyor.
En soğuk anında, termometreler, saf propil alkolün bile donduğu bir sıcaklık olan -157 °C civarında bir sıcaklığı gösteriyor. Bu, ISS Dünya’nın gerisinden geçerken oluyor. İstasyon güneş ışığına geri döndüğünde, sıcaklık 121 °C’ye kadar çıkıyor. Ay’da da gündüz ve gece ortasında emsal uç noktalar görülüyor. Yani her yer ya da her vakit dilimi birebir sıcaklıkta olmuyor. Çok soğuk olabileceği üzere, çok sıcak da olabiliyor.
Gezegenler ortası uzaydaki sıcaklık, Güneş’e ne kadar yakın olduğunuza bağlı ve inanılmaz derecede yüksek bir sıcaklığa ulaşmak için ona çok fazla yaklaşmanız da gerekmez. Güneşin atmosferi olarak tanımlanabilecek Corona, milyonlarca kilometre boyunca uzanır ve en sıcak anında milyonlarca derecelik bir sıcaklığa sahiptir. NASA’nın Parker Güneş Sondası, koronanın dış katmanlarından geçiyor. Lakin Güneş’e yönelmiş bir kamerası bulunmuyor zira bu kadar yakın arada, güneş ışığı uzay aracının içini eritecek kadar sıcak oluyor.
Büyük kozmik objeler de sıcaklığı etkiliyor
Herhangi bir büyük kozmik objenin yakınında da sıcaklık değişimleri görülür. Yıldızlar, kara delikler, gezegenler ve daha fazlası, etraf sıcaklığını tesirler. Lakin aslında kozmosun sıcaklığını genel olarak ölçmenin mümkün olduğunu söyleyebiliriz. Bu ölçüm, kozmosta manisiz hareket edebilen birinci ışık olan Kozmik Mikrodalga Art Planı’ndan (CMB) geliyor.
Erken cihanda, her şey o kadar sıcaktı ki, bu ışık daima olarak atomlardan elektron koparıyor, emiliyor ve bu süreçte yine yayılıyordu. Kozmosun genişlemesi nedeniyle bu ışık hür kalana kadar cihan soğumaya başladı.
Evren o vakitten beri genişlemekte ve soğumakta. Şu anda 2,73 Kelvin (-270,4°C) sıcaklığa sahip. Yani en düşük sıcaklık olan mutlak sıfırın yalnızca birkaç derece üzerinde.
Bir hususun ne kadar sıcak olduğu, temel olarak parçacıklarının ne kadar enerjik olduğunu tanımlar. Daha fazla güç, daha fazla ısı manasına gelir. Mutlak sıfırda, parçacıklar sıfır güce sahiptir ve hareketsizdir.
Evrende muhakkak daha sıcak yerler var, hatta galaksiler ortası uzayda bile, üstün kütleli kara delikler tarafından hızlandırılan unsur jetleri ve yerçekimi tarafından çekilen gaz sayesinde muazzam sıcaklıklar görülebiliyor.
Şaşırtıcı bir halde, CMB’den daha soğuk yerler de bulunuyor. Boomerang Bulutsusu bunlardan biri ve araştırmacılar, Cihan’ın geri kalanından nasıl biraz daha soğuk olabildiğini kısa bir müddet evvel keşfettiler.
Uzay giysileri yalnızca soğuktan korumuyor
Uzay giysileri, giyeni sıcak tutmak için tasarlanmamıştır. Dış sıcaklık ne olursa olsun astronotları rahat bir sıcaklıkta tutmak için tasarlanmıştır. Gördüğümüz üzere dış ortam sıcaklığı Dünya etrafında çok fazla dalgalanabiliyor.
Hafif yalıtımın geliştirilmesi, astronot güvenliğini garanti etmek için tesirli oldu. NASA buna “ışıldayan bir bariyer” olarak hitap ediyor. Bu materyal binalarda, acil durum battaniyelerinde, aydınlatma armatürlerinde ve hatta cep telefonu kılıflarında kullanılıyor.
