Bir dinozorun kafatası morfolojisine sahip, kuş gibisi bir canlıya ilişkin tuhaf bir fosil, paleontologlara merak uyandıran bir bilmece sundu. Kuşların dinozorlardan türediği yaygın olarak kabul edilse de, evrimsel olarak birbirinden farklı görünen tüm beden kesimlerini eşlemek o kadar kolay değil. Lakin bazen bu cins fosiller bulunuyor.
Çin’den gelen yeni bir örnek, çağdaş kuşlarınkine daha çok benzeyen bir gövdenin üzerinde yer alan dinozor gibisi bir kafatasına sahip. Cratonavis zhui olarak bilinen bu örnek, eski kuşlardan bile farklı özelliklere sahip olduğu için kendine has olarak kabul ediliyor.
Çin Bilimler Akademisi Omurgalı Paleontoloji ve Paleoantropoloji Enstitüsü’nden (IVPP) paleontologlar, yüksek çözünürlüklü bir bilgisayarlı tomografi (CT) tarayıcı kullanarak bu ilgi cazibeli örneği taradılar. Ortaya çıkan imgeleri kullanarak, kayanın içindeki kemikleri ortaya çıkarıp 120 milyon yıllık bilmeceyi çözmeye çalıştılar.
Bu iskeletin yine oluşturulması, Tyrannosaurus rex’inkiyle neredeyse birebir olan bir kafatasını ortaya çıkardı. C. zhui’nin çağdaş kuşlarınkine daha çok benzeyen bir bedene sahip olmasından ötürü bu durum garip görünüyor. Görünüşe nazaran farklı evrimsel vakit ölçeklerinden gelen beden kesimlerinden oluşan karmakarışık bir canlı yapısı ortaya çıkıyor.
Çalışmanın baş muharriri Dr. LI Zhiheng yaptığı açıklamada “İlkel kafatası özellikleri, Cratonavis üzere birçok Kretase kuşunun üst gagasını beyin kasası ve alt çeneye nazaran bağımsız olarak hareket ettiremediği gerçeğini anlatıyor ve bu, canlı kuşlar ortasında geniş çapta dağıtılan ve onların muazzam ekolojik çeşitliliğine katkıda bulunan fonksiyonel bir yenilik” dedi.
Ayrıca bu fosil, uzun bir kürek kemiğine ve birinci metatarsa sahip olması bakımından da eski kuşlardan farklı. Bunun, bu eski hayvanın uçma konusunda pek yetenekli olmayan bir canlıya dönüşmesine sebep olan başka özelliklerini telafi etmek için bir adaptasyon olması olası görülüyor.
Çalışmanın baş ve sorumlu muharriri Dr. Wang Min, “Skapula, kuşların uçuşu için fonksiyonel olarak hayati kıymet taşıyor ve istikrar ve esneklik sağlıyor” diyor ve devam ediyor: “Theropod-Kuş geçişi boyunca kürek kemiğindeki değişiklikleri izliyoruz ve uzun kürek kemiğinin, bu erken kuşta genel olarak az gelişmiş uçuş aparatını telafi eden, humerus retraksiyonu/dönüşü için kasın mekanik avantajını artırabileceğini varsayıyoruz. Bu farklılıklar, kuş çeşitlendirmesinin başlarındaki [uçma] davranışındaki morfolojik deneyleri temsil ediyor.”
Yeterli örnek bulunmamasından ötürü dinozorların kuşlara dönüşümü konusunda hala pek çok boşluk bulunuyor. Bu yüzden C. zhui üzere “garip” örneklerin bulunması, kuşların evrimini anlamamız için değerli bir adım olarak öne çıkıyor.
