Yeni Meskenim Finansman Kampanyası’nda, İstanbul, Ankara ve İzmir üzere büyükşehirler beklenen ilgiyi görmedi. En çok müracaat, 74 kenti kapsayan 3’üncü Bölge’den yapıldı. Bölüm temsilcileri, satışların artmasında vergi indirimin değerli rol oynayacağı görüşünde.
Konut dalında üretimi artırarak, konut sahipliği oranını yükseltmeyi amaçlayan Yeni Meskenim Finansman Kampanyası, beklenen ilgiyi görmedi. Müracaatlar incelendiğinde, Türkiye genelinde an fazla talep, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Muğla, Bursa ve Mersin hariç, öteki 74 ili kapsayan 3’üncü Bölge’de oluştu. Toplam talebin yüzde 54,44’ünü kapsayan bölgeden 4 bin 371 müracaat geldi. İstanbul’un yer aldığı 1’inci Bölge’de müracaat oranı bin 859 adet olurken, bu bölgenin başvurulardaki hissesi yüzde 23.10 oldu. Ankara, İzmir, Antalya, Muğla, Bursa ve Mersin’in dahil olduğu 2’inci Bölge ise bin 797 adet müracaat ve yüzde 22,38’lik hisseyle üçüncü sırada yer aldı. Kampanyanın başladığı 16 Ocak’tan itibaren geçen 10 günlük müddette böylelikle toplam 8 bin 27 müracaat yapılmış oldu.
Sektör temsilcilerine nazaran, 3’üncü Bölge’nin talepte öne çıkması, fiyatların uygun olması ve bu bölgede 1 yıllık ikamet koşulunun aranmamasından kaynaklandı. Bu nedenle İstanbul’dan mesken alamayan birçok kişinin İstanbul’a yakın vilayetlerden alıma yöneldiği tabir ediliyor.
Uzmanlar, kampanyaya katılmak isteyenlerin öbür konutunun olmaması kaidesinin aranması, bankaların müteahhitlerden komite alması, birtakım müteahhitlerin vergiden kaçınmak için konutların fiyatlarını düşük göstermesi ve böylelikle alıcıların konutun gerçek satış fiyatındaki düşük faizli krediye erişememesinin de talebi sonlu tuttuğu görüşünde. Şartlarından ötürü birtakım markalı müteahhitlerin kampanyaya dahil olmadığına da dikkat çeken uzmanlar, satışların artması için konutlarda vergi indirimine gidilerek, alıcıların gerçek bedel üzerinden ucuz krediye ulaşmasının değerine değiniyor.
“Fırsatçılık ve vergi kaçırma olumsuz etkiledi”
Başvuruların az olmasında, müteahhitlerin fırsatçılık yapıp konut fiyatlarını artırmasının ve kimilerinin da vergi kaçırmasının tesirli olduğunu söyleyen Tüketici Dernekleri Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu, “Bazı müteahhitler vergiden kaçınmak için örneğin 2 milyona satılacak meskenin pahasını 1 milyon lira gösterdi. Hasebiyle tüketicinin kullanacağı kredi ölçüsü fiiliyatta düşmüş oldu. Konutun gerçek kıymeti kadar kredi kullanamayanlar da müracaat yapamadı. Burada devletin yapması gereken teşvikli konut kampanyasında satıcılara vergi indirimi sağlayarak gerçek bedelden konut satışlarına gitmektir. 0.69 dışındaki kredi faizleri yüksek olduğu için de vatandaş müracaat yapmakta çekimser kalıyor” diye konuştu.
“Büyük kentlerde 5 milyon TL’lik konut sayısı çok azaldı”
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği Lideri Melih Tavukçuoğlu, talebin düşük olmasının İstanbul’da 5 milyon TL’lik konutun azalmasından kaynaklandığını söyledi. Artık 10 ile 12 milyonluk fiyatlı konutların talep gördüğünü kaydeden Tavukçuoğlu, evvelce 1.29 olan faizin artık 4-5 milyon liralık konutlarda 0.99 olduğunu belirtti. Öteki yandan krediye verilecek yüzde 5’lik katkı hissesinden ötürü 2-3 dairesi olan küçük müteahhitlerin kampanyaya dahil olmasının da sıkıntı olduğunu belirten Tavukçuoğlu, insanların önünü görmesi halinde bu kampanya kapsamında 100 bin konutun satılacağını tabir ederek, “Öte taraftan seçim sonrası fiyatların düşeceği beklentisi de alımlar üzerinde tesirli oluyor. Üçüncü bölgedeki artışta ise İstanbul üzere büyük kentlerde yaşayıp memleketinde mesken almak isteyenler tesir etmiş olabilir” diye konuştu. EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı da, kampanyadaki kısıtlamaların talebin düşük kalmasına neden olduğunu söyledi. Kampanyanın genel olarak müteahhitlere yönelik olduğunu ve bundan sonraki süreçte de kampanyanın tabana yayılmasını beklemediğini söz eden Yazıcı, “Kurumsal olmayan müteahhitler, konut fiyatlarını kağıt üzerinde daha düşük gösterdiği için bu kampanyaya giremiyor. Hakikat bir kampanya olmasına karşın Türkiye gerçeklerinde tabana çok yayılamıyor. Üçüncü bölgede fiyatlar çok uygun olduğu için oralarda talep yüksek ve bölgede oturum kuralı aranmaması buralarda talebin daha yüksek olmasına neden oldu” dedi.
“İstanbul’da satışlar artacak”
Alıcıların mevzuatın netleşmesini beklediği için talebin az olduğunu belirten Babacan Holding İdare Heyeti Lideri İbrahim Babacan, “Çünkü ödenecek kredi taksitleriyle ile ilgili bir belirsizlik vardı. Bu belirsizlik cuma günü Resmi gazetede yayımlanınca ortadan kalktı. Hane gelirinin yüzde 30’unun üzerindeki taksit sayısının, birinci 3 yıldaki düşük taksit ödeme ile Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacağını belirtiliyor. Bu hususlarda birinci hafta bankalar net bilgi sahibi olmadığı için problemler yaşanıyordu. Fakat artık durumun netleşmesi ile önümüzdeki periyotta İstanbul’daki satış adetlerinin artacağını düşünüyorum. Zira artık bir formda ödenecek taksitlerde gelir durumu düşük kalsa bile, Maliye Bakanlığı tarafından bunun finanse edileceği netleşti. Böylelikle artık biz de müşteriyi bankaya yönlendirebiliyoruz” değerlendirmesini yaptı.
“Belirsizlikler azalınca talep artacak”
3’üncü Bölge’nin kurallar ve konut fiyatlarının daha uygun olmasından ötürü öne çıktığını kaydeden TSKB Gayrimenkul Genel Müdürü Makbule Yönel Maya ise, “Bu durum beşerler için cazip bir ortam sağlıyor. Zira borçlanma faizi daha düşük. Fiyat açısından da daha kolay ulaşılır olmasından ötürü 3’üncü Bölge birinci etapta öne çıktı” dedi. Öbür bölgelerde alıcıları projeleri tanımaya, hangilerinin kampanyaya dahil olacağını öğrenmeye çalıştığını aktaran Maya, süreçteki belirsizliklerin azalmasıyla kampanyaya müracaatların daha fazla artacağını beklediklerini söyledi.
“İlgi 3. Bölge’ye kaydı”
İSTEBKOOP Lideri Ulvi Özcan da 3’üncü Bölge’ye olan ilginin nedenini şu sözlerle aktardı: “Toplumun genelinin satın alma gücüne nazaran konut fiyatları yüksek olsa da kampanyada belirtilen oranlar enflasyona nazaran çok düşük. Bu durumda kredi koşulları tutan insanların birçok Yeni Konutum Finansman Kampanyası’na müracaat etti. 3’üncü Bölge’deki ağır talebin sebebi bu bölgelerde ikamet kuralı aranmaması. Örneğin İstanbul’da yaşayan ve kredi koşullarını taşıyan bir kişi Kocaeli, Sakarya yahut Tekirdağ’da bulduğu bir meskeni satın almak için de müracaat etti. İstanbul’da fiyatlar daha yüksek olduğu için talep 3’üncü Bölge’ye de kaydı.”
“Kampanya iştirak kaideleri satışları engelledi”
Avrupa Konutları markasıyla tanınan Artaş İnşaat İdare Şurası Lideri Süleyman Çetinsaya ise şartlarından ötürü Yeni Meskenim Finansman Kampanyası’na katılmadıklarını söyledi. Kampanyada yalnızca 2 milyon liralık konutlara 0.69’la kredi verildiğini kaydeden Çetinsaya, “Kampanya ayrıyeten fiyatların sabitlenmesini ve bankaya binde 5 oranında komite verilmesini öngörüyor. Konut almak için 5 milyon lira kredi kullanmak isteyen vatandaşın aylık gelirinin 70- 80 bin olması gerekiyor ki bunun yüzde 30’unu kredi olarak ödeyebilsin. Bunun üzere birtakım şatlar var. Onun için yüksek fiyatlı bölgelerde iştirak beklendiği üzere olmadı” dedi. Başka taraftan artık İstanbul’da bir ailenin oturabileceği meskenlerin 7 milyon liradan başladığını söyleyen Çetinsaya, “7-10 milyon liralık konutlar olunca faizler artıyor ve vatandaşın gelirini artırıp beyan etmesi gerekiyor. Onun için bu parayı çıkaramıyor. Münasebetiyle Anadolu’da kampanya iş görüyor. Ayrıyeten kampanya ilanları veren kimi şirketler de İstanbul dışında kalan daha makul olan projeleriyle bu kampanyaya katılıyor. Biz şirket olarak katılmadık. Özel bir bankayla garantörlük mutabakatı yaparak müşterilerimize özel bir faiz oranıyla farklı çalışma yaptık” açıklamasını yaptı.
“Aracı sitelerin trafiği 3’üncü Bölge’de hızlandı ”
Evim Kampanyası’nın ayrıntıları ResmiGazete’de yayımlandı
* Birinci 3 yıldaki finansman taksit meblağının gerçek kişinin hane gelirinin yüzde 30’unu aşan kısmı kadar ölçü, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine bu maksatla konulacak ödenek tertibinden katkı olarak aktarılacak.
* Konut satış bedeli üzerinden yüzde 5 katkı hissesi yüklenici firma hesabından yahut finansman meblağından tahsil edilerek, finansman sağlayan bankalarda süreksiz hesaplara aktarılacak.
*Konut finansmanı 31 Aralık 2023’e kadar kullandırılabilecek. Cumhurbaşkanı bu süreyi 31 Aralık 2024’e kadar uzatabilecek.
* Birinci evrede 2 milyon TL’ye kadar 0.69, 2-4 milyon TL ortası 0.79, 4-5 milyon TL ortasındaki kredilerde 0.99 faiz oranı/kar hissesi ile finanse edilecek.
* Hazine 2023-2024-2025 yıllarında toplam 18.22 milyar TL katkı sağlayacak.
ekonomim.com
