Çin’in Ankara Büyükelçiliği İktisat ve Ticaret Müsteşarı Dr. Liu Yuhua, Çin’in Ankara Büyükelçiliğinde düzenlediği toplantıda basın mensuplarına “Çin-Türkiye ekonomik ve ticari iş birliği” konusunda bilgilendirmelerde bulundu.
Türkiye ile Çin ortasındaki ekonomik ve ticari bağlantıların son yıllarda güçlendiğine işaret eden Liu, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in ortaya koyduğu amaçlar çerçevesinde münasebetlerin daha da ivme kazandığını kaydetti.
Liu, ekonomik münasebetleri daha ileri düzeye taşımak için iki ülke temsilcilerinin sık sık görüşmeler gerçekleştirdiklerini belirterek, “İki devlet liderinin şahsen ilgilendiği ve liderliğin altında iki taraf, siyaset, iktisat, ticaret, kültür ve güvenlik alanlarında iş birliğinde âlâ sonuçlar elde etmiştir.” tabirlerini kullandı.
Ekonomik ve ticaret alanında, Çin-Türk şirketlerinin demir yolları, güç, limanlar, telekomünikasyon, e-ticaret ve finans alanlarında da iş birliğinde kıymetli ilerlemeler kaydettiğini anlatan Liu, “Çin firmaları, Türkiye Tuz Gölü yer altı doğal gaz depolama projesi, Hunutlu kömür yakıtlı elektrik santrali, Ankara ve İstanbul metro araçları ve Kumport İskelesi üzere birçok büyük projeye katıldı. Bunun dışında, CRRC Zhuzhou Elektrikli Lokomotif, bir Türk ortakla birlikte Ankara’da 108 bin metrekarelik alanında şu anda güzel çalışan bir araç üretim tesisi kurmuştur.” dedi.
Liu, Çinli ZTE ve Alibaba mahallî şirketlerin pay alımları ve yatırımlarla Türkiye’deki operasyonlarını güçlendirdiğine dikkati çekerek, “Çinli yüksek teknoloji firması Huawei’nin yurt dışında en büyük Ar-Ge merkezi İstanbul’da kuruldu.” formunda konuştu.
Yerel para takası anlaşması
Liu, bunların yanı sıra iki ülke ortasında ikili para takas mutabakatı imzalandığını belirterek, “Tekstil Bankasının 2015 yılında satın alınmasından sonra Çin Sanayi ve Ticaret Bankası (ICBC), çeşitli projeler için yaklaşık 10 milyar dolar meblağında finansman ve kredi sağladı. 2017 yılında, Bank of CHINA Türkiye’de resmi bir şube açarak ikili ekonomik ve ticari iş birliği için yeni bir finansal kanal sağladı.” diye konuştu.
Türkiye’nin Çin’e ihracatını da önemsediklerini aktaran Liu, Çin’e klâsik eserler dışında mermer, madeni kumlar, kimyasal eserler, tarım ve hayvansal eserlerin ihracatının iki ülke iş birliğinin yeni parlak noktası olduğunu söyledi.
Tarım ve hayvancılık
Liu, Türkiye’den Çin’e bu yıl bin 500 tonluk kiraz ihracatı için mukavele imzalandığını belirterek, “Geçen hafta sonuna kadar 600 tonun üzerinde ihracat yapılmış ve ölçü yaklaşık 4 milyon doları aşmıştır. Bin 500 tonun büsbütün ihraç edilmesi durumundaysa, ölçünün 10 milyon doları aşması bekleniyor. Ek olarak, Antep fıstığı ve süt eserleri de yakında Çin pazarına girecek.” sözlerini kullandı.
Liu, bunların yanı sıra iki ülke ortasında Antep fıstığı, süt eserleri ticaretini garanti altına alma muahedesi imzalandığını aktardı.
Liu, mandalina, nar, kümes hayvanı etleri ve su eserlerinin Çin’e ihracatı konusunda da teknik görüşmeler gerçekleştirdiklerini söz ederek, “Yaklaşık 1,4 milyar nüfusuyla Çin, dünyanın en büyük potansiyel pazarıdır. Türk tarım eserlerinin Çin’e ihracat için geniş umutları vardır ve binlerce Türk çiftçisine ve ilgili endüstriyel hizmet sağlayıcılarına yarar sağlayacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Bu ticaretin Türkiye’de sırf çiftçiler için değil, satıcılar ve toptancılar için de yararlı olacağını lisana getiren Liu, geçen ay Çin’den 36 baharat şirketinden 42 bireyden oluşan Çinli heyetin Türkiye’yi ziyaret ettiğini söyledi.
Liu, heyetin TBMM Tıbbi ve Aromatik Bitki Çeşitliliğinin Korunması Araştırma Kurulunu ziyaret ettiğini, Afyon, Isparta ve İzmir’de de uzmanlarla bir ortaya geldiklerini hatırlattı. Liu, “Bu heyet Çin’e döndükten sonra yalnızca 10 günde 500 bin dolar fiyatında bir satın alma kontratı imzaladı ve 1 milyon dolardan fazla satın alma niyetine ulaştı. Türkiye-Çin İş Geliştirme ve Destekleme Derneği ve Çin Besin ve Hayvancılık Tarım İthalat İhracat Ticaret Odası ile iş birliği muahedesi imzaladı, iki dernek gelecekte irtibatı güçlendirecek ve birlikte ziraî ticaretin daima gelişmesini sağlayacaklar.” dedi.
Turizm
Liu, Çin’de 2018 boyunca kutlanan Türkiye Turizm Yılı’nın başarılı geçtiğini belirterek, “Bunu, Türkiye’ye gelen turist sayısının bir evvelki yıla nazaran yüzde 60 artmasından anlıyoruz.” biçiminde konuştu.
Son vakitlerde Çin Sichuan Havayolları ve Çin Güney Havayollarının art geriye Çengdu ve Wuhan’dan İstanbul’a direkt uçuşlar başlattığına işaret eden Liu, “Bu gelişmeler iki ülkenin ekonomik, ticaret ve turizm sanayilerinin gelişmesini daha da kolaylaştıracaktır.” dedi.
“Türkiye, Çin’in ‘Kuşak ve Yol’ projesinin değerli bir ortağı”
Liu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Çin ziyaretinde, ekonomik iş birliği konusunda Çin Devlet Lideri Şi ile hemfikir olduklarının altını çizerek, “Türkiye, Çin’in ‘Kuşak ve Yol’ projesinin kıymetli bir ortağıdır. Türkiye tarafından önerilen ‘Orta Koridor’ projesi, Nesil ve Yol teşebbüsü ile büyük ölçüde bütünleşmiştir.” diye konuştu.
Söz konusu projeler çerçevesince küçük ve orta ölçekli, halka yarar sağlayan projeleri de desteklediklerini anlatan Liu, böylelikle halkın iki ülke ortasında gelişen ekonomik ilgilerden somut yararlar edinebileceğini vurguladı.
“Çinli şirketleri faal olarak birtakım yeni alanlarda Türkiye ile iş birliği yapmaya teşvik etmekteyiz.” diyen Liu, bu kapsamda yenilenebilir güç, pak yakıt ve 5G teknolojileri alanlarında iş birliklerinin gündemde olduğunu anlattı.
Liu, Türkiye’nin birçok tamamlayıcı esere sahip olduğunu vurgulayarak, “Her iki taraf da çalışarak, birtakım potansiyel ticaret eserlerini gündeme getirmelidir.” tabirini kullandı. Liu, bu kapsamda düzenlenecek fuarlarla taraflar ortasındaki iktisat ve ticaret iş birliğini teşvik edeceklerini bildirdi.
Çin’de bu yıl içinde bir milletlerarası ticaret fuarı düzenleneceği bilgisini paylaşan Liu, “Çin Büyükelçiliği olarak Türk iş adamlarının bu fuara sıkıntısız iştiraklerini sağlamak için ilgili ünitelerle faal koordine halindeyiz.” dedi.
Öte yandan Liu, Çin’den yüzlerce iş adamının da eylülde düzenlenecek 88. İzmir Milletlerarası Fuarı’na katılacağını belirterek, “Her iki tarafın birlikte çabalayarak, mevcut ekonomik ve ticari iş birliği temeli üzerinde daha çok farklı alanları keşfedebileceğine, iş birliği alanını genişletebileceğine inanıyorum. Böylelikle en kısa müddette iki ülkenin önderleri fikir birliği sağlayarak belirlenmiş maksatları gerçekleştirilebilecek.” diye konuştu.
Nükleer santral
Çin ile Türkiye hükümetlerinin güç alanındaki iş birliğine değer atfettiğini anlatan Liu, gelecek yıllarda bu alanda çok önemli iş birlikleri gerçekleştireceklerini söyledi.
Liu, “(Türkiye’de planlanan) 3. Nükleer Santral Projesi, Çin ile Türkiye ortasında Bir Jenerasyon Bir Yol Projesi kapsamında kıymetli bir projedir.” diye konuştu.
Türkiye’de yapılacak 3. Nükleer Santral konusunda iki ülke ortasında sık sık görüşmeler yapıldığını belirten Liu, “Şu ana kadar iki taraf, teknik bahiste daha tam anlaşamadılar. Şirketler ve iki hükümet ortasında görüşmeler devam ediyor.” dedi.
Liu, iki ülkenin ticaret bakanlıkları ortasında görüşmelerin hızlandığına dikkati çekerek, “Umuyorum Çin ve Türkiye bir ortaya gelip bu projeyi daha süratli bir halde gerçekleştirecek. Projeyi muvaffakiyetle gerçekleştirmek için çalışıyoruz.” sözlerini kullandı.
