Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Avrupa’da yayın yapan EU Reporter’a verdiği röportajda, Türkiye İktisat Modeli’nin Türk iktisadının dinamiklerini ve ülkeye has faktörleri dikkate alan heterodoks bir yaklaşım sergilediğine dikkati çekti.
Söz konusu modeli tasarlarken, salgında ve salgın sonrasında yeni global ekonomik ortamın ortaya çıkardığı iç ve dış dinamikleri, jeostratejik şartları, geçmiş tecrübeleri ve fırsatlar üzere birçok parametreyi dikkate aldıklarını belirten Nebati, “Hedeflerimize ulaşmak için harekete geçerken özgür piyasa iktisadı prensiplerini gözetiyoruz.” tabirlerini kullandı.
Türkiye İktisat Modeli’nin hem makroekonomik finansal ve fiyat istikrarını eş vakitli olarak sağlamayı hem de Türk iktisadının sürdürülebilir ve sağlıklı büyümesini sağlamayı amaçladığını söz eden Nebati, “Yatırım, istihdam, üretim ve ihracat modelin odak noktalarıdır. Katma kıymetli üretimimizi artıracak ve Türkiye’yi global tedarik zincirlerinde üst sıralara taşıyacak siyasetleri içeriyor.” dedi.
Türkiye İktisat Modeli meyvelerini vermeye başladı
Nebati, pandeminin olumsuz ekonomik tesirlerine karşı genişleyici siyasetler, emtia fiyatlarındaki büyük artışlar ve global tedarik zincirlerindeki kasvetler nedeniyle birçok ülkenin rekor seviyede yüksek enflasyon oranlarıyla karşı karşıya kaldığına işaret ederek, “Sonuç olarak, Fed ve ECB üzere büyük merkez bankaları, enflasyonla uğraş için sıkı para siyasetleri uygulamaya başlamış ve politika faiz oranlarını yükseltmiştir. Bilhassa Fed’in geçen yılki faiz artırımları son 40 yılın en süratlisi oldu ve oranlar son 15 yılın en yüksek düzeyine ulaştı. Bu durum ekonomik aktivitede yavaşlama ve resesyon mümkünlüğünün artması ile sonuçlanmıştır.” tabirini kullandı.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Türkiye Ekonomi Modeli ile enflasyonla çabada insan odaklı bir yaklaşımı hayata geçirdiklerini ve Türkiye’nin enflasyonu üretimle yenmeye çalıştığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“İşsizliği artıracak, ekonomik faaliyetleri yavaşlatacak adımları sıkılaştırmak yerine yatırım, istihdam, üretim ve ihracat odaklı siyasetler uyguluyoruz.. Tüm olumsuz global şartlara karşın modelimizin meyvelerini vermeye başladığını görüyoruz. Böylelikle ekonomimiz arka arda 9 çeyrektir gösterdiği büyüme performansı ile başka ekonomilerden müspet ayrışmıştır. Makine-teçhizat yatırımları 12 çeyrektir artmaya ve ihracat her ay rekor kırmaya devam ediyor.
Aldığımız önlemlerle enflasyonla uğraşa devam ediyoruz. Global emtia fiyatlarındaki olağanlaşma ve döviz kurunda sağlanan istikrarın kur muhafazalı mevduatın katkısıyla yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında kasım ayında gerileyerek yıl sonunda yüzde 64,3 olmuştur. 2023’te enflasyondaki düşüş eğilimi hızlanacaktır.”
Avrupa’da doğal gaz arzına ait belirsizlikler, emtia fiyatlarının yine yükselmesi, global talepteki yavaşlama ve gelişmiş ülkelerdeki nakdî sıkılaştırmaların bu yıl global ve Türkiye iktisadı üzerinde aşağı taraflı riskler olacağını anımsatan Nebati, bunlara karşın güçlü turizmin de katkısıyla Türk iktisadında büyümenin bu yıl yüzde 5 olmasını beklediklerini aktardı.
Türkiye’nin dünya ihracatındaki hissesi yüzde 1’i geçti
Nebati, Türkiye’nin 2053 yılına kadar net sıfır emisyon gayesine ulaşmak için gerekli siyasetleri uyguladığını belirterek, bu hususta dallarla işbirliği yaparak, şirketleri kapsamlı teşviklerle desteklediklerini tabir etti.
Kur Muhafazalı Mevduat Sistemi’nin uygulamaya konulduğu periyotta kur oynaklığında Türkiye’nin makroekonomik dinamikleriyle uyumlu olmayan önemli artışların gerçek bölümü de etkilediğini anımsatan Nebati, “Finansal istikrarımızı tehdit edecek boyuta ulaşan bu oynaklığın önüne geçmek için 2021 yılının sonlarına yanlışsız Kur Muhafazalı Mevduat Sistemi’ni hayata geçirdik ve başardık.
Bu finansal araç, Türkiye İktisat Modeli’nin temel direklerinden biri olan Türk lirası tasarruflarının teşvik edilmesinde kıymetli rol oynamıştır. Sistem vatandaşlarımızdan ağır ilgi gördü ve bütçemize maliyeti sonlu kaldı.” bilgisini verdi.
Nebati, AB üzere Türkiye’nin kıymetli ticaret ortaklarının yavaşlayan büyümesinin Türkiye’nin ihracatını direkt etkileyebileceğini söz ederek, “Ancak son yirmi yılda yakaladığımız pazar ve eser çeşitliliği sayesinde bu tesirin sonlu kalması bekleniyor. Ayrıyeten Türkiye’nin avantajlı istikametlerini ve salgın sonrası tekrar şekillenen tedarik zincirlerini kullanarak, Orta Vadeli Program’da öngördüğümüz üzere ihracatımızı 2022’de 254,2 milyar dolar ile rekor düzeye çıkardık. Ayrıyeten Türkiye’nin dünya ihracatındaki hissesi yüzde 1’i geçti.” yorumunu yaptı.
Turizmde maksat 60 milyon ziyaretçi ve 56 milyar dolar
Nebati, mali disiplinin her vakit Türk iktisadının kazanımlarının temel direklerinden biri olduğunu ve mali alanda yapabildiği hareketler sayesinde Türkiye’nin dış şoklardan süratle kurtulmayı başardığını ve başka ekonomilerden olumlu ayrıştığını belirtti.
Nebati, “Mali disiplin ve aktif borçlanma siyasetleri sayesinde AB tarifli genel idare borç stokunun GSYH’ye oranı 2021’de yüzde 41,8 iken 2022’nin son çeyreği itibariıyla 7 puan azalarak yüzde 34,8’e geriledi. Bu oran yüzde 60 olan Maastricht Kriterlerinin epey altında. Kelam konusu oran AB ülkelerinde ortalama yüzde 85,1’dir.” dedi.
Küresel ölçekte Kovid-19 salgınından olumsuz etkilenen turizm kesiminde Türkiye’nin, dünya ortalamasının üzerinde muazzam bir toparlanma performansı sergilediğini vurgulayan Nebati, geçen yıl turizmde 2019’daki rekor 46 milyar dolarlık geliri aşmayı beklediklerini ve 2023 gayesinin ise 60 milyon ziyaretçi ve 56 milyar dolar olduğunu aktardı.
Türkiye AB’ye en fazla katkı sağlayabilecek ülkeler arasında
Rusya-Ukrayna Savaşı başta olmak üzere mevcut bölgesel ve global dinamiklerin Türkiye-AB alakalarına tesirlerine ait soruyu yanıtlayan Nebati, savaşın güvenlik, savunma, iktisat, göç, güç ve besin güvenliği üzere mevzularda zorluklar ortaya çıkardığını ve Türkiye tüm bunlarda AB’ye en fazla katkı sağlayabilecek ülkeler ortasında yer aldığını vurguladı.
Nebati, “Türkiye’nin AB üyeliğinin önündeki pürüzlerin kaldırılması artık her zamankinden daha kıymetli. Yalnızca Türkiye ve AB için değil, çok daha geniş bir coğrafya için bu tarihi fırsatın kaçırılmaması ve ortak zorluklarla çaba için iş birliği kurulması hayati ehemmiyet taşıyor.” bildirisini verdi.
Ekonomim
