Küreselleşme sürecinin ortaya çıkardığı en değerli olgulardan biri olarak görülen, ülkelere orta ve uzun vadeli sermaye ve teknoloji getiren direkt yabancı yatırımlar dünya genelinde geçen yıl 2009’dan bu yana kaydedilen en düşük kıymete geriledi. Türkiye’de ise 2018’de yabancı sermaye girişinde yıllık bazda yüzde 12,8’lik artış kaydedildi.
AA muhabirinin, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü’nün (UNCTAD) açıkladığı bilgilerden derlediği bilgilere nazaran, geçen yıl ülkelerin aldığı toplam direkt yabancı yatırım (FDI) ölçüsünde bir evvelki yıla nazaran yüzde 13,4’lük düşüş gerçekleşti.
Geçen yıl dünya genelinde gerçekleştirilen dış yatırım 1 trilyon 297 milyar dolar oldu. Böylelikle, global bazda direkt yabancı yatırım ölçüsünde 2009 yılında kaydedilen 1 trilyon 172 milyar dolarlık düzeyden bu yana en düşük bedel görüldü. Dünyada en yüksek yabancı sermaye akışı 2 trilyon 34 milyar dolarla 2015 yılında kayıtlara geçmişti. Global bazdaki direkt yabancı yatırım ölçüsü 2015-2018 yıllarında ise daima düşüş eğilimi gösterdi.
– Gelişmekte olan ülkelere yatırım yükselişini sürdürdü
Ülke kümeleri bazında bakıldığında, gelişmekte olan ülkelere gerçekleştirilen direkt yabancı yatırım fiyatı geçen yıl bir evvelki yıla nazaran yüzde 2’lik artış gösterirken, gelişmiş ülkelerde kelam konusu devirde yüzde 27 düştü.
Gelişmekte olan ülkelerde dış yatırım, en yüksek kıymete 728,8 milyar dolarla 2015 yılında ulaştı. Geçen yıl kelam konusu ülkelere gerçekleştirilen yabancı sermaye akışı 706,4 milyar dolarla, 2015 yılından sonraki en yeterli düzeye ulaştı.
Öte yandan, gelişmiş ülkelere gerçekleştiren direkt yabancı yatırım 556,9 milyar dolarla, 2004 yılında ölçülen 401,6 milyar dolarlık kıymetten bu yana en düşük düzeye geriledi. Gelişmiş ülkelerde, kelam konusu paha en yüksek düzeye 1 trilyon 282 milyar dolarla 2007 yılında ulaşmıştı.
– En fazla yatırım Asya’ya
Coğrafi bölgeler bazında bakıldığında ise geçen yıl en fazla direkt yabancı yatırım alan kıta 552 milyar 835 milyon dolarla Asya oldu. Bu kıtayı 438 milyar 232 milyon dolarla Amerika, 196 milyar 628 milyon dolarla Avrupa ve 45 milyar 902 milyon dolarla Afrika takip etti.
Gerçekleştirilen dış yatırım ölçüsü, bir evvelki yıla nazaran Afrika’da yüzde 11 ve Asya’da yaklaşık yüzde 4 artarken, Avrupa’da yüzde 53 ve Amerika’da yüzde 4 düştü.
Afrika’da geçen yılki toplam direkt yabancı yatırımın yüzde 69’unu Sahraaltı Afrika ülkeleri sırtlarken, en az yatırım Orta Afrika’ya yapıldı.
Asya’da geçen yıl gerçekleştirilen direkt yabancı yatırımın yüzde 52’si Doğu Asya’ya yapılırken, kıtada en az yatırım gerçekleştirilen bölge Orta Asya oldu.
Avrupa’da ise geçen yıl gerçekleştirilen direkt yabancı yatırımın yüzde 48’i Güney Avrupa ülkelerine gerçekleştirilirken, kıtada en az yatırımı Kuzey Avrupa ülkeleri aldı.
Amerika’daki yabancı sermaye meblağının yaklaşık yüzde 67’si Kuzey Amerika’da bulunurken, bu kıtada en az dış yatırımı Karayip ülkelerine yapıldı.
– 10 ülke toplam yatırımın yüzde 70’ine sahip
Geçen yıl en fazla direkt yabancı yatırım alan birinci 10 ülke, global bazdaki toplam ölçünün yaklaşık yüzde 70’ine sahip oldu.
Ülkeler bazında geçen yıl en fazla direkt yabancı yatırım alan birinci üç ülke ABD, Çin ve Hong Kong oldu. ABD 251 milyar 814 milyon dolar, Çin 139 milyar 43 milyon dolar ve Hong Kong 115 milyar 662 milyon dolar FDI aldı.
Bu üç ülkeyi, Singapur, Hollada, İngiltere, Brezilya, Avustralya, Cayman Adaları, Britanya Virjin Adaları, İspanya, Hindistan, Kanada, Fransa, Meksika, Almanya, İtalya, Endonezya ve İsrail takip etti.
Türkiye, 199 ülkenin yer aldığı sıralamada, geçen yıl bir evvelki yıla nazaran en fazla dış yatırım alan ülkeler sıralamasında 4 basamak atlayarak 23’üncü sıraya yerleşti. Ülke, geçen yıl 12 milyar 944 milyon dolarlık direkt yabancı yatırım aldı.Türkiye’de 2008 finansal krizinden bu yana dalgalı bir seyir izleyen direkt yabancı yatırım ölçüsü geçen yıl yıllık bazda yüzde 12,8 arttı.
