Sabah 03:00 kalkıp, Büyük Mefisto ve Odin’e duamı ettikten sonra, özel iletileşme programımda Soros çocukları müşterilerime o gün Türkiye’yi sıkıntı duruma düşürecekleri bahis başlıklarını veririm. LGBTQ+++++ ‘ya karşı “aile yürüyüşü” üzere. Tüm dünyada eşitlik ve özgürlük rüzgarı eserken, İran’da bayanlar cinsel özgürlükleri için canlarını feda ederken, insanları cinsel tercihlerinden ötürü Şeytanlaştıran bir miting tertip edip, kamu spotuyla da reklamını yapmak ne demek? RTE Rejiminin Çadır Devletinden Engizisyon Devletine dönüşümü demek.
Twitter’de Türkiye’yi rezil edecek gündem ararken, Pelin Batu’dan birinci “mansplaining” karşıtı paylaşımı gördüm. ABD’de büyük tartışmalara yol açan, post-modern feminizmin en büyük şikayetlerinden biri olan mansplaining, maço erkeklerin karşılarındaki bayanı geri zekalı ve cahil önkabulüyle, onlara yüksek sesle ve sözleri tane tane söylem ederek kolay gerçekleri anlatmasının tarifi. Erkek-üstün toplumların başbelası—herhalde. Herhalde, herhalde diyorum, zira 61 yaşındayım ve hayatımda hiç bir bayanın kelamını kesmediğim üzere, söyledikleri en aptalca şeylere bile baş salladım. Zira beni Anneannemle Babaannem büyüttü, elleriyle kız arkadaşlarıma teslim etti. Beni son 35 yıldır da karım ve İstanbulAnalytics’in bayan elemanları yönetiyor. Bırakın mansplaining’i, en ufak bir splaining’im olmaz meskende. Konut sohbetimizde hissem “Evet, Sevgilim”, “Haklısın Tatlım,” “Hemen yapıyorum Aşkım” ve “Vurayım mı pezevengi Güzelim?”le sonlu. Hayatta en tahrik edici fantazim de lezbiyen olmak.
Henüz dünya ahvali hakkında fikirlerimi sayısız hayranımla paylaşarak ekmek kazanamadığım için, mecburen twitter’de “woke” kültür taraftarı partizanlığımı bitirip, iktisada döndüm.
Dünün manşeti? “Mevsim tesirlerinden arındırılmış inanç endeksi Eylül ayında bir evvelki aya nazaran; hizmet dalında %1,7, perakende ticaret kesiminde %2,7 ve inşaat dalında %2,1 arttı”. Ne hoş değil mi? 2ci çeyrekte G-20 büyüme başkan sıfatına layık görülen bu dev ekonomi Eylül’e de güçlü bir start yapmış. Hayır, değil. Futbolda skor herşeydir, inanmıyorsanız Faroa Adalarına sorun. İktisatta manşet hiç bir şeydir. Tahlil alt kalemlerde yapılır, magazin muhabirliğinden iktisat masası şefliğine terfi edilen çaylaklar manşet üzerine manşet atar. Benim üzere kaşar-çakallar ayrıntıya bakar ve 3 inanç endeksinde de ileriye dönük beklentilerin olağanüstü bozulduğunu görür.
Aşağıdaki grafikten görüleceği üzere, Eylül anketinde Gerçek Kesim İtimat Endeksi sert çakıldı. PMI-SAMEKS başta öncü ekonomik göstergelerin Ağustos’ta duraksamaya geçtiğini kaydettik. Kış aylarında yaşanacak ekonomik daralmanın tüm materyalleri çorbada artık?
Yok eksik, bir de kredi tarafına bakmalıyız. Çünkü 13 haftalık yıllıklandırılmış haraketli ortalama kredi büyümesiyle ölçtüğümüz kredi ivmesi bir sonraki çeyrekte ekonomik büyüme için her vakit çok düzgün bir kılavuz olur bize.
Cuma günü, olağanda kucak kedisi kadar uysal olup da hükümetin mansplaining’lerine çaresiz baş eğen işdünyasında kredi bulunamadığına dair şikayetler üst perdeden lisana getiriliyordu. Bence iktisadın sıç..ğına dair en yeterli kanıt de bu. İşdünyasının ıstıraplarını 4 örnekle delillendireyim:
- İhracatçılar, uygulanan iktisat siyasetlerinden mağdur. TİM Lideri Mustafa Gültepe, “Finansmana erişimde sıkıntılar var. Farklı telaşlarla kredi kaynaklarını dövize dönüştürenler olabilir. Lakin bu telaşlı azınlığın yaptığı yanlışların cezasını tüm ihracatçılarımızın ödemesi ülkemiz ismine gerçek değil” dedi…
- TÜSİAD VE TÜRKONFED liderleri, yüksek enflasyon ve faiz siyaseti nedeniyle hükümeti eleştirdi. TÜSİAD Lideri Turan, Merkez Bankası faizi ile kredi faizleri ortasındaki temasın koptuğunu, gerçek bölümün kredi bulmakta zorlandığını söyledi.
- Kocaeli Sanayi Odası ve İktisadi Kalkınma Vakfı Lideri Ayhan Zeytinoğlu, sanayicilerin finansmana erişimi hakkında yaptığı değerlendirmede, kredi kullanımında bir kısıtlama yaşandığını söyledi.
- Erol Taşdelen: Bankalar Ticari Kredi kullandırırken Fiyat ve Komite yanında Toplu Eser Paketi, Firma Ortaklarına SİGORTA üzere eserler dayatması da gelen şikayetler ortasında artmış durumda. Birtakım bankalar ticari kredinin %25-30’luk kısmının bankada blokede; 15-20 gün ortasında vadesizde tutulması şartı ile kredi kullandırmaya gittiği tarafında de şikayetler artmış durumda. O denli bu türlü değil kredisine nazaran 500 bin lira kurul isteyen bankalar var. Üstelik Kamu ve İştirak Bankaları da bu taleplerden geri kalmıyor.
Gerçekten de, kredi darboğazı her geçen hafta yayınlanan bilgilerde belirginleşiyor. TCMB datalarına nazaran, 16 Eylül’de biten haftada yıllıklandırılmış 13 haftalık hareketli ortalama kredi büyüme oranı %25’e, ticarilerde ise %19’a düştü.
Kredi darlığı ne ölçüde sorun? Birinci bakışta, çok değil. Son 12 ayda TÜFE %80 olurken, toplam krediler %70 büyümüş. Velakin,
- Ekonomide seçim kazandıracak büyümeyi sürdürebilmek için kredi büyümesinin enflasyonun EN AZ 5 puan üzerinde olması gerek.
- Ticari kredilerde yıllık büyüme oranını TÜFE değil, %150 yaklaşan Yİ-ÜFE ile iskonto edersek, ekonominin taze krediye ağır muhtaçlık duyduğu ortaya çıkar.
Üstelik yukarda Erol Taşdelen makalesinde vurgulandığı üzere, efektif kredi faizleri de TCMB’ye rapor edilenin çok üstünde. Bu hususta bir delil da SÖZCÜ’den geldi:
Bankalarda tüketici kredi faizleri yüzde 60 bandına kadar çıkmış durumda. Vatandaş muhtaçlık kredilerinde yıllık yüzde 27 ile yüzde 60’a varan oranlarda maliyetle karşı karşıya kalırken, konut kredilerinde yüzde 15’den başlayıp yüzde 49’lara kadar çıkıyor. Kamu bankalarında sıfır konuta yüzde 1.20, ikinci el konutta yüzde 1.29 olan krediler ise güç onaylanıyor.
“Yakında” devreye girmesi beklenen yeni KGF teşvikinin sıkıntıya deva olacağı düşünülebilir, ancak artık emin değilim. Zira, krediler yeniden yalnızca ihracatçıya ve üretim-yatırım yapan KOBİ’lere tahsis edilecek, daha dün Cumhurbaşkanımız bu takımı yatırıma davet etti. Maalesef hükümette kimse bu bölümlerin kredi talebi ve teminatının ekonomiyi büyütmeye kâfi olmayabileceğini akıl edemiyor.
Ek olarak, sonbahar-kış devrinde döviz kuru üstünde yukarı istikamette baskılar ağırlaşacak, daha şimdiden geçen hafta $1.7 milyar satan TCMB kuru denetimde zorlanıyor. ABD yaptırım tehdidini yineledikçe, kişiseller dövize koşacak. İşte o vakit BDDK her krediyi sıkı kontrole alarak bankaların iştahını güzelce kısacak.
Tabii, seçim kazanmak için tek bahtı ekonomik büyümeyi azdırmak olan rejimin de eli boş değil. Hükümet adım adım devreye soktuğu mali genişleme tedbirleriyle sakinliğe deva olmaya çalışıyor. Ama şunu anlamıyor. VERGİ FERAGATİ ekonomiyi teşvik değil! Zira aslında kazanmayanın vergi ödemediği bir ülkede yaşıyoruz. Erdoğan da cebinden para harcamaya razı değil. Bir, “nass”ı o denli, ikincisi cephaneyi Mart’a saklıyor, seçim öncesi büyük halkdalkavukluğu taarruzunda kullanacak.
Bırakalım, o denli yapsın. Kışın iktisat o denli bir burun üstü çakılacak ki, popodan şırıngayla beygir dopingi versen Mart’ta ayağa kalkmaz.
Bu sabah çok özel yabancı konuklarımla, siz, “sıradan” “halkın” asla içeri sokulmayacağı çok özel yedi yıldızlı bir yerde sabah kahvaltısı yapıp, mimozamı yudumluyorum. Bana RTE hükümetinin iktisat siyasetini sordular. “Yok o denli bir şey” dedim. “Birinin yaptığını öteki bozuyor”. “Daha da berbatı Erdoğan’a ne yapılması gerektiğini fısıldayanlar burunlarıyla kuyrukları ortasındaki farkı bilmiyor.
FÖŞ
FÖŞ – Emre Balıca: Dünya iktisadı, Fed sıkıntısı, Türkiye’nin dertleri
FÖŞ: 2023 Kestirimleri: Enflasyon Düşmez, Dış Açık Daralmaz!
