FÖŞ yazdı:  Millet İttifakı vaatlerinden sizin için seçtiklerim

Millet İttifakı’nın ortak siyasetler mütabakatına gelecek birinci ve en sık eleştiriyi şimdiden öngördüm:  “Çok uzun ya, vatandaş bunu okumaz, sen simiti 1TL’ye nasıl düşüreceksin Bana,  onu anlat bize”.

Eyvallah, FÖŞ sizin için 6 başlıkta iktisat, yapısal tedbilrer, TCMB, bütçe, finansal piyasalar  ve yeşil dönüşüm-AR-GE-yüksek teknolojiye geçiş başlıklarında kıymetli ve yapılabilir bulduğu vaatleri derledi.

Benim başlıklarım kendime nazaran “fonksiyonel” olarak düzenlenmiş, yani birbiri ile bağıntılı tedbirleri tek başlık altına dizdim. Bundan sonraki makalemde de en kıymetli gördüğüm 10 vaati seçip tahlilini yapacağım.

Tabii, bu mütabakatı değerlendirirken bir kaç felsefi yorum yapmadan da olmaz. Bence, Türkiye demokrasi tarihinde Magna Carta kadar kıymetli bir dökümandır. Birinci defa toplam  oyun  %45-50’in temsil eden altı parti, yalnız izleyecekleri siyasetler değil, demokrasi, cumhuriyet ve devlet idaresinin temel prensipleri konusunda uzlaşma metni yayınladılar.

Gönül isterdi ki, altında HDP ve Türk solunu temsil eden partilerden en az birinin de imzası olsun. Bu programın 4 temel gayesi olduğunu sezdim:

• Yeniden demokrasiye dönüş
• Güçler ayrılığı prensibinin tesisi
• Kurumsal rehabilitasyon ve
• Ekonomik rehabilitasyon.

Pek, bu programdaki vaatler  uygulanaabilir mi?  Uygulanırsa sonuç alınabilir mi?  Müsade edin 245 sayfayı bu gece bir kaç kez daha okuyup Erdoğana’ın Babasının Çiftliği üzere yönettiği Türkiye’yi “kadın etmek” için neler gerektiğine dair niyetlerimle birleştireyim. Beni izlemeye devam edin.

Gelelim artık değerli bulduğum vaatlere:

Ayakta alkışladıklarım

 

• 2018 sonrasında yine gündeme gelen çok yoksulluğu sıfırlayacağız.
• Gayrimenkul, devlet borçlanma senedi, yatırım fonu satın alınması ya da döviz cinsi mevduat ya da ferdî emeklilik hesabı açılması karşılığında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı verilmesi uygulamasına son vereceğiz.

Makro-hedefler

• Enflasyonu iki yıl içinde düşük tek haneye kalıcı bir biçimde indireceğiz. Türk lirasına tekrar prestij ve istikrar kazandıracağız.
• Merkez Bankası bağımsızlığına müdahaleye ve yetki-sorumluluk çatışmasına yol açan, hiçbir fonksiyonelliği bulunmayan Fiyat İstikrarı Komitesi’ni kaldıracağız.
• Ortalama büyüme suratının yüzde 5’in üzerinde gerçekleşmesini sağlayacağız.
• Beş yılın sonunda dolar cinsinden kişi başına ulusal gelirimizi en az iki katına çıkaracağız.
• Beş yılda en az 5 milyon ek, nitelikli ve insan onuruna yaraşır gelir sağlayan iş imkanı oluşturacak, işsizliği tek haneye indireceğiz.
• Beş yılın sonunda yıllık ihracatı 600 milyar dolar düzeyine, ihracatın kilogram pahasını 2 doların üzerine, yüksek teknoloji eserleri ihracatının hissesini ise iki katına çıkartacağız.

Ekonomik yapıyı tamire yönelik hedefler

• Strateji ve Planlama Teşkilatı Kuracağız.
• Mali Hareket Vazife Gücü (FATF) standartlarına tam ahenk sağlayacak ve ülkemizi “gri liste”-den çıkaracağız.
• Sayıştay’ı Anayasa’da bir yüksek mahkeme olarak düzenleyecek, Sayıştay kontrolünün kapsamını, tüm kamu kurum ve kuruluşlarını içerecek halde genişleteceğiz.
• Türkiye Varlık Fonu’nu kapatacağız.
• 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nu Avrupa Birliği normlarına uygun olarak yine düzenleyeceğiz.
• TÜİK istatistiklerinin akademisyen ve uzmanlardan oluşan komiteler tarafından tertipli biçimde kalite ve güvenilirlik denetimine tabi tutulmasını zarurî hale getireceğiz.
• Maliye ve Hazine Bakanlıkları ayrılacak.

İstihdam ve eğitime  yönelik hedefler

• İşsizlik Sigortası Fonu’nun maksadı dışında kullanılmasını önleyecek ve faaliyetlerinin daha şeffaf bir çerçevede yürütülmesini sağlayacağız.

• Bireysel emeklilik sistemini, DASK uygulamasını, tarım sigortalarını, özel sıhhat ve hayat sigortalarını daha yaygın hale getireceğiz.
• İstihdamla ilgili düzenlemeleri gözden geçirecek kayıtlı istihdamın önündeki mali ve mali olmayan yükleri azaltacağız.
• Çok sayıda ve karmaşık olan istihdama yönelik vergi ve toplumsal güvenlik prim teşviklerini sadeleştirerek uygulanmasını kolaylaştıracağız.
• İstihdamda ve eğitimde yer almayan gençler başta olmak üzere yeni bir meslek alanına yönelmek yahut marifetlerini geliştirmek isteyen gençleri eğitecek ve eğitim sonunda iş yönlendirmesi/eşleştirmesi yapacak “Garantili Yetenek Programları” başlatacağız.
• Kadınların iş gücüne daha etkin iştirakini sağlamak hedefiyle okul sonrası eğitmenli aktivite merkezleri ile kreşlerin sayısını mahallî idarelerle işbirliği içinde mahalle seviyesinde artıracak, bu gayeyle, yaşlı bakımına erişimi de güzelleştireceğiz.
• İşsizlik Sigortası Fonu’na %2’lik patron katkısının yarısını “Yarına Hazırlık Fonu’na” aktaracak, bu fon aracılığıyla işsiz kalma riski yüksek çalışanlara yönelik maharet kazandırma ve bilhassa KOBİ’lerin çalışanlarına yönelik maharet geliştirme yatırımlarına finansman sağlayacağız.
• İş bulma ümidini kaybetmiş yahut uzun müddettir işsiz olan bireylere yeni maharetler ve yetenekler kazandırarak istihdama geçmelerini sağlamayı amaçlayan “İkinci Baht Okulları” kuracağız.
• Yeşil dönüşümden olumsuz etkilenebilecek çalışanların marifet profillerini çıkaracak, istihdam edilebilirliği yüksek kümelere yeni istihdam alanlarında iş bulmalarını sağlamaya yönelik marifet kazandırma ve geliştirme programları uygulayacak, gerekli teşvikleri sağlayacağız.
• Lise seviyesine kadar inen beyin göçünü engellemek için, eğitim sistemimizi özgürlükçü ve yenilikçi müfredatla donatacak, gerekli özgür fikir ve çalışma ortamını oluşturacağız.

Bütçeyle ilgili düzenlemeler

• İktidara gelir gelmez yeni Kur Muhafazalı Mevduat hesabı açılmasını durduracak, mevcut hesapları vade sonlarında kapatacağız.
• Mali disiplin anlayışını kalıcı hale getirmek ve öngörülebilirliği arttırmak maksadıyla “Mali Kural” uygulamasını hayata geçireceğiz.
• Toplumun en kırılgan bölümlerini gözeterek harcama önceliklerini tekrar belirleyeceğiz.
• Kamu garantilerinin kapsamı, münasebetleri, mühleti ve gibisi bilgiler ile bunların değişik senaryolar altında bütçe üzerindeki yükünü sistemli olarak kamuoyuyla paylaşacak, bütçeye ekli cetvel olarak TBMM’ye sunacağız.
• Kamu borçlanmasında ve kamu garantilerinde kur, faiz, likidite, re-finansman ve kredi risklerinin basiretli biçimde idaresi için daha bağlayıcı prensip ve kurallar getireceğiz.
• Kamunun mecburî haller dışında döviz cinsinden kontrat yapmamasını sağlayacağız.
• Beyana tabi gelir ögelerinin kapsamını genişletecek, böylelikle dolaylı vergilerin yükünü azaltan bir vergi yapısı tesis edeceğiz.
• Çalışanlar üzerindeki vergi ve sigorta prim yükünü indireceğiz.
• Emlak vergisinde, vergiye temel kıymet karmaşasına ve makul olmayan artışlara son vereceğiz.
• Tarım Kanunu’nun 21’inci hususunda öngörülen lakin bugüne kadar hiç uyulmayan ziraî destekleme programlarına bütçeden ayrılacak kaynağın gayrisafi ulusal hasılanın yüzde birinden az olamayacağı kararını yerine getireceğiz.
• Ekonomik ve teknik münasebetleri olmayan vergi affı ile bilhassa matrah artırımı ve varlık barışı uygulamalarına son vereceğiz.
• Mevcut Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) projelerinin tümünü teknik, idari, tüzel ve yasama kontrolüne tabi tutacağız.
• Usulsüzlük ve yolsuzluk tespit edilen projeler için ulusal ve memleketler arası tüm türel yolları kullanacak, gerekirse tahkim süreçlerini işletecek, varsa kamuyu ziyana uğratan yüklenici şirketler, bunların ortakları ve sorumlu şahıslarla ilgili yasal süreçleri başlatacak ve oluşan ziyanların ilgililerinden tahsilini sağlayacağız.
• KÖİ kontratlarını Kamu İhale Kanunu kapsamına alacak, Avrupa Birliği’nin imtiyaz kontratlarının ihale edilmesine ait direktifine uyumlu hale getireceğiz.

TCMB, BDDK, bankalarla  ilgili vaatler

• İhracatçıların döviz gelirlerinin %40’nı TCMB’ye satma zorunluluğunu kaldıracağız.
• Merkez Bankası rezervlerinin şeffaf olmayan bir biçimde ve dolambaçlı yollarla satışına ait süreçleri idari ve türel kontrole tabi tutacak, tespit edilen kusur, usulsüzlük, yolsuzluk ve kamu ziyanının sonuna kadar takipçisi olacağız.
• Özel bölüme kredi temini yoluyla kaynak tahsisine direkt müdahale edilmesine ve bankaların bilançolarının kompozisyonuna mikro seviyede müdahale edilmesine yönelik uygulamalara son vereceğiz.
• Dalgalı kur sistemine ters uygulamalara son verecek, kambiyo rejimine ait düzenlemeleri para siyasetinin esneklik ve aktifliğini artıracak formda gözden geçireceğiz.
• Uluslararası döviz rezervlerini güçlendirecek, rezervlerin kullanımında keyfiliği giderecek, rezerv idaresinin şeffaf ve hesap verebilir bir çerçevede yürütülmesini sağlayacağız.
• Bankacılık ve finans dalında varlık kalitesinin tespitine ve değişik senaryolar altında gerilim testlerine ait bir çalışma yapacak, bu çalışmanın sonuçlarına nazaran finans ve bankacılık kesiminin kırılganlığını ortadan kaldıracak önlemleri hayata geçireceğiz.
• Finans bölümünde varlık kalitesiyle ilgili problemlerin tahlilini mevzunun taraflarıyla diyalog içerisinde dengeli, bütüncül, berbata kullanım riskine sebebiyet vermeyen ve şeffaf bir biçimde gerçekleştireceğiz.
• Ziraat Bankası’nı çiftçinin, Halk bankasını esnaf ve KOBİ’lerin bankası yapacağız.

Finans  piyasalarına yönelik eylemler

• Kripto varlıklar ve yeni gelişen dijital mecraların aktif bir formda vergilendirilmesini sağlayacağız.
• Dijital para, kripto varlıklar, Fintek’ler ve dijital ödeme sistemlerine ait düzenleyici ve denetleyici mevzuatı ve kurumları net bir biçimde tanımlayacağız.
• Özkaynak kullanımını ve uzun vadeyi destekleyen sermaye piyasası araçlarından elde edilen gelirlere vergi avantajı sağlayacağız.
• Kamu yatırımlarının finansmanında sermaye piyasası araçlarından daha fazla yararlanacak, bu kapsamda yatırımları gerçek değerleme, şeffaflık ve hesap verebilirlik prensiplerini güçlendireceğiz.
• Borsa’da manipülasyon ve yolsuzluk savlarına ait ilgili kurumları da kapsayacak formda bir inceleme ve kontrol başlatacak ve tespit edilen usulsüzlük ve yolsuzlukların takipçisi olacağız.
• Kitlesel fonlamayla ilgili uygulama sonuçlarını kıymetlendirecek, suiistimal ve yatırımcı mağduriyeti oluşmaması için milletlerarası ve mahallî örnekleri de dikkate alarak, eksik yasal düzenlemeleri tamamlayacağız.
• Kitlesel fonlama, melek yatırımcı ağları, toplumsal girişimcilik, tesir yatırımcılığı, teşebbüs sermayeciliği, fonların fonu üzere yenilikçi finansman modellerini mali, tüzel ve idari teşvik ve kolaylıklarla güçlü bir biçimde destekleyeceğiz.
• Kredi Garanti Fonunu Yeni Teşebbüs (Start-Up) ve Süratle Büyüyen (Scale-Up) şirketlerin gelişim süreçlerine takviye verecek halde yine yapılandıracağız.

Yeşil dönüşüm, AR-GE ve yüksek teknoloji  toplumuna geçişle ilgili öncelikler

 

• Silikon Vadisi üzere global ölçekte başarılı girişimcilik ekosistemlerinin bulunduğu yerlere Özel Temsilci/Büyükelçi atayacağız.
• Yeşil dönüşümü destekleyecek müstakil ve uzmanlaşmış bir finansman kuruluşu olarak İklim Bankası kuracağız.
• Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankasına yüksek teknoloji yatırımlarına, yeşil teşebbüslere, yeşil Ar-Ge faaliyetlerine ve yenilikçi teşebbüslere daha fazla ve öncelikli finansman sağlama konusunda performans kriterleri getirecek ve gerekli imkanı sağlayacağız.
• Yerli yeni teşebbüs şirketlerine milletlerarası finansal dayanak sağlayabilecek yabancı melek yatırımcıları Türkiye’ye çekecek adımları atacağız.
• Varlık Fonuna aktarılan Türk Telekom ve Turkcell paylarını Hazineye devredecek ve çağdaş yönetişim unsurlarına nazaran bağımsız bir halde yönetilmelerini sağlayacağız.

Ekonomi ve finansal sistemi geliştirecek dolaylı tedbirler

• Telekomünikasyon işletmecileri üzerindeki kontrol, dinleme baskısı ve ceza risklerini milletlerarası seviyede kabul görmüş unsurlarla uyumlu standartları temel alarak adil rekabet, teknoloji ve hizmette farklılaşma, özgürlük ve demokrasi temelinde çözeceğiz.
• 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Hatalarla Çaba Edilmesi Hakkında Kanun’u tüm kullanıcıların toplumsal medya mecraları üzerindeki tabir özgürlüğünü ve şahsî mahremiyetini koruyacak biçimde, üniversal, çoğulcu ve demokratik unsurlar çerçevesinde ve geniş bir istişareyle tekrar düzenleyeceğiz.
• Sosyal medya platformlarının hak ve yükümlülüklerini tekrar ele alacak, sansür kararlarını iptal edeceğiz.