Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) tarafından hazırlanan 2022 yılı finansal piyasa özet bilgilerine nazaran, yerli yatırımcıların finansal varlıkları bir evvelki yıla kıyasla yüzde 86 artarak 2022 yılı sonu itibariyle 14.4 trilyon lirayı aştı. TSPB datalarına nazaran, 2022 yılında yerli yatırımcıların hisse senedi varlıkları ise yüzde 250 oranında rekor bir büyümeyle 1 trilyon 836 milyar liraya çıktı.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB); Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) kaynaklarından derleyerek hazırladığı 2022 yılı “Finansal Piyasa Özet Verileri”ni açıkladı. TSPB tarafından açıklanan datalara nazaran, yerli ve yabancı yatırımcıların toplam finansal varlıkları 2022 yılında bir evvelki yıla kıyasla, yüzde 86,7 oranında artarak 15 trilyon 755.3 milyar liraya çıktı. Kelam konusu finansal varlıkların 14 trilyon 428 milyar lirası, yerli yatırımcılara ilişkin olup, bir evvelki yıla nazaran varlıklarının yüzde 86 arttığı gözlemlendi. TSPB bilgileri, yerli yatırımcıların finansal varlıklarının 2022 yılında büyümesinde en fazla katkının, hisse senedi ve TL mevduat varlıklardaki artıştan geldiğini ortaya koydu.
Pay senedi varlıklarında rekor büyüme
Özellikle pandemi sonrasında sermaye piyasalarına olan yerli yatırımcı ilgisindeki artış, izlenen düşük faiz siyasetinin da tesiriyle geçen yıl katlanarak arttı. TSPB bilgilerine nazaran, 2019 yılı sonu itibariyle 1.2 milyon olan hisse senedi bakiyeli yatırımcı sayısı, 2020 yılında 2 milyon, 2021 yılında 2 milyon 355 bine çıktı. Hisse senedi bakiyeli yatırımcı sayısı 2022 yılında ise 1.4 milyona yakın artışla 3 milyon 783 bine çıktı. Yerli yatırımcıların ilgisindeki rekor artış ile BİST-100 endeksinin yüzde 196.6 yükselmesi, yerli yatırımcıların hisse senedi varlıklarının 2022 yılında rekor düzeyde büyümesini beraberinde getirdi. Yerli yatırımcıların toplam varlıkları içerisinde en yüksek büyüme hisse senedi varlıklarında yaşandı. 2021 yılında 524.7 milyar lira olan yerli yatırımcıların hisse senedi varlıkları yüzde 250 artarak 2022 yılı sonunda 1 trilyon 836 milyar liraya ulaştı. Bu fiyatın 1 trilyon lirası ferdî yatırımcılara ilişkin.
TL mevduatlar yüzde 153.2 oranında büyüdü
TSPB 2022 yılı “Finansal Piyasa Özet Verileri”ne nazaran, geçen yıl yerli yatırımcıların varlıklarında hisse senedinin akabinde en süratli büyüme TL mevduatlarda yaşandı. Kur Muhafazalı Mevduat uygulamasının tesiriyle döviz tevdiat hesaplarındaki artış sonlu kalırken, TL mevduatlarda yüksek oranlı artış yaşandı. TSPB bilgilerine nazaran, 2021 yılı sonunda 1 trilyon 829 milyar lira olan yerli yatırımcıların TL mevduat varlıkları, yüzde 153.2 artışla 2022 yılı sonunda 4 trilyon 631 milyar liraya çıktı. 2021 yılı sonu itibariyle 3 trilyon lira olan yerli yatırımcıların döviz tevdiat hesapları ise yüzde 16,6 üzere sonlu oranda artarak 2022 yılı sonunda 3.6 trilyon lira oldu.
Yerlilerin sermaye piyasası varlıklarının toplam varlıklar içerisindeki hissesi arttı
TSPB bilgilerine nazaran, yerli yatırımcıların devlet iç borçlanma senedi varlıkları 2022 yılında bir evvelki yıla kıyasla yüzde 105.2 oranında artarak 3 trilyon 67 milyar liraya çıktı. 2022 yılında yerli yatırımcıların kamu eurobond varlıkları bir evvelki yıla kıyasla yüzde 68,2 oranında artarak 859 milyar lira, özel kesim eurobond varlıkları ise yüzde 31 oranında artarak 224 milyar lira oldu. Yerli yatırımcılara ilişkin; hisse senedi, varlığa dayalı menkul değer, varlık teminatlı menkul değer, özel ve kamu eurobond, devlet iç borçlanma senetleri, varant ve sertifikadan oluşan sermaye piyasası varlıklarının, toplam finansal varlıklar içerisindeki hissesi bir evvelki yıla nazaran 6 puan artarak 2022 yılı sonu itibariyle yüzde 43’e çıktı.
Yabancıların hisse senedi varlıkları yüzde 118,7 büyüdü
TSPB tarafından açıklanan 2022 yılı “Özet Finansal Piyasa Verileri”ne nazaran, 2021 yılı sonu itibariyle 682.8 milyar lira olan yabancı yatırımcıların finansal varlıkları, yüzde 94,4 oranında artarak 2022 yılı sonunda 1 trilyon 328 milyar lira oldu. 2021 yılı sonunda 347.7 milyar lira olan yabancı yatırımcıların hisse senedi varlıkları, yüzde 118,7 oranında artarak 2022 yılı sonunda 760.4 milyar liraya çıktı. TSPB tarafından açıklanan datalara nazaran, yabancı yatırımcıların hisse senedi varlıklarındaki büyüme Borsa İstanbul’daki artışın altında kaldı. Bununla bir arada yabancı yatırımcıların toplam hisse senedi portföyündeki tartısı geçen yılda düşmeye devam etti. Datalara nazaran, 2019 yılı sonunda yüzde 60’ın üzerinde olan yabancı yatırımcıların hisse senedi portföyündeki yükü, 2020 sonunda yüzde 49’a, 2021 yılı sonunda yüzde 40’a, 2022 sonunda ise yüzde 30’un altına geriledi. TSPB bilgilerine nazaran, 2022 sonu itibariyle Türkiye’deki toplam 2 trilyon 596 milyar lira olan hisse senedi portföy kıymetinin, yüzde 29,3’ü yabancı yatırımcılara, yüzde 70,7’si ise yerli yatırımcılara ilişkin bulunuyor. TSPB datalarına nazaran yabancı yatırımcıların finansal varlıklarında en yüksek artış ise TL mevduatlarda yaşandı. Datalar, yabancı yatırımcıların TL mevduatlarının 2022 sonunda bir evvelki yıla kıyasla yüzde 169 oranında artarak 111.7 milyar liraya, döviz tevdiat hesaplarındaki varlıklarının ise birebir devirde yüzde 74,4 artarak 418 milyar liraya çıktığını ortaya koydu.
40 şirketin halka arzı gerçekleşti
Yerli yatırımcı sayısındaki rekor artışa paralel olarak şirketlerin halka arzlara olan ilgisi de güçlü bir halde devam etti. 2022 yılında 40 şirketin halka arzı gerçekleştirildi. Kelam konusu şirketlerin halka arz yoluyla sermaye piyasalarından sağladıkları kaynak ise 19.3 milyar lira oldu. Bu halka arzlarla birlikte 2022 sonu itibariyle Borsa İstanbul’a kote şirket sayısı 483 oldu.
TSPB Finansal Piyasa Özet Verileri
Finansal Varlıklar (Milyon TL) 2021/12 2022/12 Artış/azalış (%)
Yurtiçi Yerleşikler 7.756.941 14.427.685 86,0
TL Mevduat 1.828.996 4.631.315 153,2
Döviz Tevdiat Hesabı 3.076.577 3.588.696 16,6
Devlet İç Borçlanma Senedi 1.495.104 3.067.427 105,2
Eurobond (Kamu) 510.588 859.010 68,2
Eurobond (Özel) 171.071 224.059 31,0
Pay Senedi 524.698 1.835.562 249,8
Özel Bölüm Borçlanma Aracı 112.537 167.137 48,5
Kira Sertifikası + VDMK + VTMK 36.845 47.710 29,5
Varant + Sertifika 525 6.768 1189,1
Yurtdışı Yerleşikler 682.816 1.327.568 94,4
TL Mevduat 41.552 111.717 168,9
Döviz Tevdiat Hesabı 239.651 418.058 74,4
Kıymetli Madenler Depo Hesapları 6.706 12.383 84,7
Devlet İç Borçlanma Senedi 45.195 23.309 -48,4
Pay Senedi 347.679 760.444 118,7
Özel Kesim Borçlanma Aracı 1.451 1.521 4,8
Kira Sertifikası + VDMK + VTMK 583 119 -79,6
Toplam 8.439.757 15.755.253 86,7
