Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla bilgilerini vilayet ve bölge bazında 2008-2017 devri için 10 yıllık kıyaslamayla açıkladı. Vilayet bazında 10 yılda GSYH’den aldığı hisse açısından en çok yükselen kent Yalova olurken, bu ili Osmaniye ve Mardin takip etti.
Yalova 2008 yılında %0,26 hisse ile 60. sırada yer alırken, 2017 yılında %0,33 hisse ile 50. sıraya yükseldi. On yılda sıralamada meydana gelen bu değişimde, ilin sanayi kesimindeki büyüme tesirli oldu. Son on yılda sıralaması en çok değişen ikinci vilayet Osmaniye. Vilayet, 2008 yılında 51. sırada yer alırken 2017 yılında 42. sıraya yükselmiştir. Yalova’da olduğu üzere Osmaniye’nin sırasında meydana gelen değişimde de sanayi kesimindeki büyüme tesirli oldu.
81 vilayet içinde sırası en çok değişen 3. vilayet ise, 42. sıradan 34. sıraya yükselen Mardin. Son on yıl içinde Mardin’de hizmetler dalındaki büyüme, ilin sekiz basamak yükselmesinde tesirli oldu.
Toplam GSYH’den aldığı hisseye nazaran sıralaması en çok gerileyen üç vilayet Bilecik, Burdur ve Yozgat oldu. Bu üç vilayet 2008 yılından 2017 yılına kadar 7 basamak geriledi. GSYH’den aldığı hisseye nazaran birinci beş sırada yer alan İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa vilayetlerinin sıralamalarında yıllar itibariyle değişim yaşanmadı. 2008 yılında GSYH’den en yüksek hissesi alan birinci beş vilayet toplam GSYH’nin %53,97’sini oluştururken, 2017 yılında %54,40’ını oluşturdu.
BÖLGESEL BAZDA SIRALAMA DEĞİŞMEDİ
2008 ve 2017 yılları için, İBBS 1. Seviye bölgelerinin toplam GSYH’den aldığı hisselerde ve 12 bölge içindeki sıralamalarında değerli bir değişiklik olmadı. TR1 (İstanbul) bölgesi, 2008 ve 2017 yıllarında %30’un üzerinde hisse alarak birinci sırada yer alırken, TRA (Kuzeydoğu Anadolu) bölgesi %1,5’in altında hisse alarak son sırada. TR5 (Batı Anadolu) bölgesi 2008 yılında %12,36 hisse ile 3. sırada yer alırken, 2017 yılında %11,44 ile 4. sıraya gerilemiştir. TR9 (Doğu Karadeniz) bölgesi de 2008 yılında %2,42 ile 10. sırada iken, 2017 yılında %2,25 hisse ile 11. sıraya geriledi.
TARIMDA ANTALYA’NIN DORUKTAKİ YERİNİ KONYA ALDI
Tarım kesiminde Antalya 2008 yılında %4,75 hisse ile 81 vilayet içinde birinci sırada yer alırken, 2017 yılında %3,53 hisse ile dördüncü sıraya geriledi. 2008 yılında Konya %4,38 hisse ile tarım kesiminde üçüncü sırada yer alırken, 2017 yılında %5,79 hisse alarak birinci sıraya yükseldi. 2008 yılında %4,48 tarım bölümü hissesi ile ikinci sırada yer alan Manisa, 2017 yılında gerileyerek %3,91 hisse ile üçüncü oldu. İzmir 2008 yılında tarım bölümünde %3,67 hisse alarak beşinci sıradayken, 2017 yılında %4,43 hisse ile ikinci sıraya yükseldi. Toplam GSYH içinde yaklaşık %30 hisse alarak birinci sırada yer alan İstanbul’un, tarım bölümü toplamı içindeki hissesi 2008 yılında %0,69, 2017 yılında ise %0,51 olarak gerçekleşmiştir. Bu hisseler ile İstanbul, 2008 yılında 51. sırada, 2017 yılında 58. sırada yer aldı.
SANAYİDE İSTANBUL’UN HİSSESİ YÜZDE 30’UN ALTINA İNDİ
Sanayi dalında İstanbul 2008 yılında %30,38, 2017 yılında ise %29,02 hisse ile 81 vilayet ortasında birinci sırada yer almaktadır. 2008 ve 2017 yılları itibariyle sanayi kesiminde birinci üç ili oluşturan İstanbul, Ankara ve İzmir’in sıralamalarında değişiklik olmadı. 2008 yılında Bursa %6,14 hisse ile dördüncü sırada bulunurken, 2017 yılında Kocaeli %6,19 hisse ile sanayi kesiminde dördüncülüğe yükselmiştir. 2008 yılında sanayi bölümünden en yüksek hissesi alan birinci on vilayet, dal toplamının %68,94’ünü oluştururken, 2017 yılında %67,85’ini oluşturdu. 2008 ve 2017 yılları için vilayetlerin sanayi kesimi toplamından aldığı hisselere nazaran sıralaması en çok gerileyen vilayet Batman’dır. Batman 2008 yılında sanayi bölümü içinde %0,49 hisse ile 32. sırada yer alırken, 2017 yılında %0,32 hisse ile 45. sıraya geriledi.
HİZMETTE EN ÇOK YÜKSELİŞİ MARDİN GERÇEKLEŞTİRDİ
2008 ve 2017 yılları için vilayetlerin hizmetler dalı toplamından aldığı hisselere nazaran sıralaması en çok gerileyen vilayet Burdur oldu. Burdur 2008 yılında hizmetler bölümü içinde %0,30 hisse ile 49. sırada yer alırken, 2017 yılında %0,23 hisse ile 58. sıraya geriledi. Dalda, 2008 yılına nazaran 2017’de sıralaması en fazla yükselen vilayet ise Mardin. 2008 yılında Mardin’in hizmetler dalında aldığı hisse %0,44 ve sırası 39 iken, 2017 yılında hissesi %0,54 ve sırası 28’dir. Hizmetler dalında İstanbul 2008 yılında %34,26, 2017 yılında ise %35,94 hisse ile 81 vilayet ortasında birinci sıradadır.
Editör: Tahsin Akça
