Fetullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) darbe teşebbüsüne ait yürütülen soruşturma kapsamında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna (TMSF) devredilen şirket sayısı 885 olurken, kelam konusu şirketlerin etkin büyüklüğü 60 milyar liraya dayandı.
FETÖ’nün darbe teşebbüsüne ait soruşturma kapsamında sahipleri ya da yöneticileri gözaltına alınıp tutuklanan kimi şirket ya da ticari işletmelerde, yayımlanan Kanun Kararında Kararnameler (KHK) doğrultusunda Eylül 2016’dan itibaren kayyumların yetkileri TMSF’ye devredildi.
Alınan bilgiye nazaran, soruşturma kapsamında bugüne kadar ortalarında Boydak, Koza İpek, Aydınlı Giysi, Uğur Soğutma üzere şirketlerin de bulunduğu Türkiye’nin 38 kentinden 885 şirkette kayyumların yetkileri TMSF’ye devredildi yahut Fon, bu şirketlere kayyum olarak atandı.
Ayrıca, TMSF 123 şirkete hisse kayyumu, 108 gerçek kişinin de mal varlıklarına kayyum atadı.
Şirketlerin etkin büyüklüğü yüzde 16 arttı
TMSF, şirket yönetme deneyimi ve Bankacılık Kanunu’ndaki yetkilerini kullanarak, kayyum olarak yönettiği şirketlerde çalışanların mağdur olmamaları ve istihdamın olumsuz etkilenmemesi için gerekli önlemleri aldı.
Fon, yargılama yahut satış/tasfiye süreçleri sonuçlanıncaya kadar kayyum olduğu şirketlerin “basiretli tacir” üzere yönetilmesini sağlamayı, bu şirketlerin öz kaynaklarını, istihdamlarını ve pahalarını kaybetmeden ulusal iktisada geri kazandırılmasını hedefledi.
Bu kapsamda şirketlerin TMSF’ye devrolmasından bugüne kadar öz kaynakları yüzde 10, ciroları yüzde 24, etkin büyüklükleri yüzde 16 artarken, karlılıkları da büyük oranda yükseldi.
Böylece 885 şirketin, 31 Mart prestijiyle toplam etkin büyüklüğü 58,98 milyar lira, öz kaynak toplamı 22,56 milyar lira, ciro toplamı 7,93 milyar lira ve şimdiki periyot karı 0,98 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Şirketlerde istihdam edilen kişi sayısı ise 44 bin 540 oldu.
Öte yandan, Asya İştirak Bankası AŞ nezdinde bulunan sigorta kapsamındaki hak sahiplerine TMSF tarafından 974 milyon 402 bin 305,79 liralık ödeme yapıldı.
Satışa hazırlanan şirketler var
FETÖ’nün darbe teşebbüsüne ait soruşturma kapsamında, TMSF’den 672 sayılı KHK ile 12 kişi, 683 sayılı KHK ile de 3 kişi olmak üzere toplam 15 kişi kamu vazifesinden çıkartıldı. Bununla birlikte 683 sayılı KHK ile kamu vazifesinden çıkartılan 2 kişi, yapılan soruşturma ve İnanılmaz Hal Süreçleri İnceleme Komitesi Kararı çerçevesinde vazifelerine iade edildi.
FETÖ kontağı olduğu tespit edilen şirketlerden bugüne kadar 4’ünde pay, birinde ise ticari ve iktisadi bütünlük satışı yapıldı.
Halihazırda ticari iktisadi bütünlük yoluyla satışa hazırlanan şirketler bulunurken, değerleme ve ihale süreçleri devam ediyor.
En büyük 4 şirkette 22 bine yakın kişi istihdam ediliyor
KHK’lar kapsamında TMSF’ye devredilen ya da Fon’un kayyum olarak atandığı şirketler ortasında en büyükleri Boydak, Koza İpek, Aydınlı Giysi ve Uğur Soğutma olarak öne çıkıyor.
Boydak’ın, TMSF’ye evresinden bu yana etkin büyüklüğü yüzde 47 artarak 11,28 milyar liraya yükseldi. Bu periyotta etkin büyüklük, Koza-İpek’te yüzde 44 artarak 7,66 milyar liraya, Aydınlı Giyim’de yüzde 84 yükselerek 4,49 milyar liraya ulaştı. Uğur Soğutma’nın faal büyüklüğü ise yüzde 28 artışla 2,63 milyar lira oldu.
Söz konusu 4 şirketin toplam faali 26 milyar lirayı aştı ve TMSF idaresindeki 885 şirketin etkininin yüzde 44,2’sini karşıladı.
Çalışan sayısı açısından bakıldığında, dönem tarihinden bu yana Boydak’ta yüzde 1’lik düşüşle 12 bin 62’ye gerilerken, Koza İpek’te yüzde 32’lik artışla 2 bin 311’e ulaştı. Aydınlı Giyim’de istihdam edilen kişi sayısı TMSF’ye bölüm öncesi 3 bin 872 iken, bu sayı mevcutta 5 bin 9’a yükseldi. Tıpkı periyotta Uğur Soğutma’daki çalışan sayısı ise yüzde 7’lik yükselişle 2 bin 485 oldu. Bu da en büyük 4 şirkette istihdam edilen kişi sayısının 22 bine yakın olduğunu ortaya koydu.
Ciro sayıları Boydak, Koza İpek, Aydınlı Giysi ve Uğur Soğutma’da sırasıyla yüzde 23, yüzde 124, yüzde 48 ve yüzde 24 artış kaydetti. Böylelikle 31 Mart prestijiyle ciro; Boydak’ta 2,85 milyar lira, Koza İpek’te 0,49 milyar lira, Aydınlı Giyim’de 0,69 milyar lira ve Uğur Soğutma’da 0,38 milyar lira seviyesinde gerçekleşti.
Dönemler prestijiyle TMSF idaresindeki en büyük 4 şirkette etkin büyüklük, ciro ve istihdam datalarının değişimi şöyle;
| Grup Adı | Devir tarihi faal büyüklük (milyar TL) | Güncel etkin büyüklük (milyar TL) | Artış oranı (yüzde) |
| BOYDAK | 7,69 | 11,28 | 47 |
| KOZA-İPEK | 5,33 | 7,66 | 44 |
| AYDINLI GİYİM | 2,44 | 4,49 | 84 |
| UĞUR SOĞUTMA | 2,05 | 2,63 | 28 |
| Grup Adı | Devir tarihi çalışan sayısı | Güncel Çalışan Sayısı | Artış oranı (yüzde) |
| BOYDAK | 12.173 | 12.062 | -1 |
| KOZA-İPEK | 1.754 | 2.311 | 32 |
| AYDINLI GİYİM | 3.872 | 5.009 | 29 |
| UĞUR SOĞUTMA | 2.316 | 2.485 | 7 |
| Grup Adı | 31.03.2018 Ciro (milyar TL) | 31.03.2019 Ciro (milyar TL) | Artış oranı (yüzde) |
| BOYDAK | 2,32 | 2,85 | 23 |
| KOZA-İPEK | 0,22 | 0,49 | 124 |
| AYDINLI GİYİM | 0,46 | 0,69 | 48 |
| UĞUR SOĞUTMA | 0,3 | 0,38 | 24 |
