TCMB enflasyon değerlendirmesini açıkladı: “Gerilemeyi güç ve temel mal kümeleri sürükledi”
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım ayında yıllık tüketici enflasyonundaki gerilemeyi güç ve temel mal kümeleri sürüklerken, aylık bazda besin kümesi fiyat gelişmelerinin öne çıktığını belirtti.
TCMB, Kasım ayına ait “Aylık Fiyat Gelişmeleri” raporunda şöyle denildi:
“Tüketici fiyatları kasım ayında yüzde 2,88 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,12 puan düşerek yüzde 84,39 olmuştur. Bu devirde tüketici yıllık enflasyonundaki gerilemeyi güç ve temel mal kümeleri sürüklerken, aylık bazda besin kümesi fiyat gelişmeleri öne çıkmıştır. Yıllık enflasyon temel mallarda tüm alt kümelerde düşüş kaydetmiştir. Güç yıllık enflasyonu baz tesiriyle gerilerken, bu kümede aylık artış da nispeten ölçülü seyretmiştir. Besin kümesi yıllık enflasyonundaki yükselişte taze meyve ve zerzevat kaleminin yanı sıra süt ve süt eserleri fiyatları öne çıkmakla birlikte küme geneline yayılan artışların devam ettiği izlenmiştir. Bu periyotta hizmet kümesinde yıllık enflasyon kira ve haberleşmede yükselirken başka alt kümelerde gerilemiştir. Kiraların mevsimsel tesirlerden arındırılmış aylık artış oranı ise yavaşlamıştır. Elektrik, doğal gaz imalatının yanı sıra rafine petrol eserleri ile ana metal sanayi fiyatlarındaki düşüşler öncülüğünde üretici fiyatlarında aylık artış oranı değerli ölçüde yavaşlamış, bu doğrultuda üretici yıllık enflasyonu gerilemiştir. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış datalarla B ve C göstergelerinin aylık değişimlerindeki yavaşlama sürmüş, yıllık enflasyonlarında düşüş kaydedilmiştir.
Değerlendirmeler
Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 2,88 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,12 puan azalarak yüzde 84,39 olmuştur. Bu devirde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,83 ve 1,54 puan azalarak yüzde 76,18 ve 68,91 olarak gerçekleşmiştir.
Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran besin kümesinin katkısı 0,87 puan artarken, temel mal, güç ve hizmet kümelerinin katkıları sırasıyla 0,98, 0,93 ve 0,09 puan azalmıştır. Alkol-tütün-altın kümesinin katkısı ise besbelli bir değişim göstermemiştir.
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, son devirde B ve C endekslerinde aylık artışlarda gözlenen yavaşlama C endeksinde daha besbelli olmak üzere her iki endekste de devam etmiştir.
Fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden hizmet kesimi ve temel mallarda zayıflarken, işlenmiş besinde yükselmiştir.
Hizmet fiyatları kasım ayında yüzde 2,18 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 0,48 puan artarak yüzde 60,72 olarak gerçekleşmiştir. Bu devirde yıllık enflasyon kira ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken, öbür alt kümelerde gerileme kaydetmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış bilgilere nazaran, kira alt kümesinde aylık artış bir evvelki aya kıyasla yavaşlamıştır. Haberleşme alt kümesinde fiyatlar telefon görüşmesi ve internet fiyatları belirleyiciliğinde yüzde 2,96 oranında artarken, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 29,17’ye yükselmiştir. Öbür hizmetler alt kümesinde fiyatlar aylık bazda yüzde 1,41 oranında yükselmiş, bu gelişmede bakım-onarım, eğlence-spor hizmetleri, mesken içi hizmetler ve sigorta hizmetlerinin tesiri hissedilmiştir. Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar görece yatay seyretmiş, küme yıllık enflasyonu 1,54 puan gerilemiştir. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel kümesinde fiyatlar yüzde 3,18 oranında artmış, yıllık enflasyon baz tesiriyle yüzde 80,30 düzeyine gerilemiştir.
Temel mal kümesinde yıllık enflasyon 3,54 puan düşüşle yüzde 76,11 olmuştur. Bu periyotta, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde gerilemiştir. Güçlü mal fiyatları (altın hariç) kasım ayında yüzde 2,46 oranında artarken, bu gelişmeyi beyaz eşya, mobilya ve araba kalemleri sürüklemiştir. Güçlü mal alt kümesinde yıllık enflasyon baz tesiriyle 2,97 puan azalmış ve yüzde 89,50 düzeyine gerilemiştir. Benzeri bir formda, başka temel mallarda bu periyot yüzde 2,17 oranında fiyat artışı gözlenirken, yıllık enflasyon 3,74 puan azalışla yüzde 81,64 olarak gerçekleşmiştir. Bu alt kümenin fiyat artışında, ferdî bakım eserleri ve mesken ile ilgili paklık gereçleri öne çıkmaya devam etmiştir. Giysi ve ayakkabı alt kümesinde fiyatların mevsimsel eğiliminin tersine bu periyotta aylık bazda yüzde 1,54 oranında gerilemesiyle, yıllık enflasyon 4,41 puan düşüşle yüzde 36,22 olmuştur.
Enerji fiyatları kasım ayında yüzde 1,28 ile son aylara kıyasla düşük bir oranda artmış, küme yıllık enflasyonu baz tesiriyle 10,06 puan azalarak yüzde 118,00 düzeyine gerilemiştir. Aylık artışta akaryakıt fiyatlarında gözlenen yükselişin (yüzde 1,19) tesiri hissedilmiştir. Bu periyotta milletlerarası propan ve bütan fiyatlarındaki gelişmeleri takiben tüp gaz fiyatlarında (yüzde 2,73) artış gerçekleşmiştir. Kasım ayında şebeke suyu fiyatları ise yüzde 3,33 oranında yükselmiştir.
Gıda ve alkolsüz içecekler kümesinde yıllık enflasyon kasım ayında 3,50 puan yükselerek yüzde 102,55 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 5,00 puan artışla yüzde 97,24, işlenmiş besinde ise 2,03 puan yükselişle yüzde 107,35 olarak gerçekleşmiştir. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış bilgiler bu devirde taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki yükselişin hızlandığına işaret etmiştir. Başka işlenmemiş besin kaleminde başta süt fiyatları olmak üzere pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar dikkat çekmiştir. İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 5,86 oranındaki artışta çiğ süt fiyatlarının yansımalarının izlendiği peynir ve öteki süt eserleri başta olmak üzere, ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar, alkolsüz içecekler ile konserve zerzevat eserlerinin tesiri öne çıkmıştır.
Alkollü içecekler ve tütün eserleri kümesinde fiyatlar tütün eserleri kaynaklı evvelki aydan sarkan tesirlerle yüzde 3,19 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 5,61 puan artışla yüzde 83,49 olmuştur.
Yurt içi üretici fiyatları kasım ayında yüzde 0,74 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 21,67 puan azalışla yüzde 136,02 olmuştur. Bu gelişmede, döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki ölçülü seyrin tesirleri hissedilmiştir. Ana sanayi kümelerine nazaran bakıldığında, yıllık enflasyon güçte daha besbelli olmak üzere, tüm alt kümelerde azalış göstermiştir. Aylık fiyat gelişmeleri kesimler bazında incelendiğinde, bu devirde elektrik, doğal gaz imalatı, rafine edilmiş petrol eserleri ve ana metal sanayi fiyatlarında düşüş gözlenirken, öteki madencilik ve taş ocakçılığı, deri, kâğıt ve inşaat ile temaslı olan metalik olmayan mineral eserleri fiyat artışları ile öne çıkmıştır.”
