Küresel mali piyasalar haftanın birinci iş gününü iddia ettiğimiz üzere pek de optimist tamamlamadı. Asya piyasalarına patlak veren Covid telaşları bunda belirleyici rol oynadı. Daha birkaç hafta evvel sıfır olay siyasetinden çıkma noktasında çalışmalar yapan ve global mali piyasaların görünümünü top yekûn değiştiren Çin, dün parkları ve müzeleri kapatırken, ülke çapında iktisadıyla ilgili tasaları derinleştiren yeni bir hadise artışıyla çaba etmeye tekrar başladı. Kimi kentlerde COVID-19 için toplu testlere de yine başlandığını okuyoruz.
Covid tasalarının dün gün uzunluğu piyasaları huzursuz etmesinin yanı sıra, FED cephesinden yükselen şahin sesler, piyasaların ABD enflasyon verisi akabinde yakaladığı olumlu havayı da kaybetmesine neden oldu. Covid, resesyon tasaları derken, kripto para cenahında yaşanan FTX sarsıntısı akabinde artçı sarsıntıların da devam etmesi, yatırımcı inancı üzerinde yıpratıcı bir rol oynadı. Hava sert ve bozmaya yakın olduğu periyotlarda, âdeta gemilerin sığındığı inanç liman olan ABD doları dün bu bağlamda istek görürken, riskli varlıklara yönelik iştah azaldı. Pay senetlerinin Asya’dan Avrupa’ya hatta ABD’ye kadar baskı altında kalırken, petrol piyasasında ise hayli enteresan işler cereyan etti.
Çin’in covid tedbirlerini artırması ve birtakım okulların yine çevrimiçi (online) eğitime geçmesi sonrasında petrole olan talebin düşeceği beklentisi ile dün günün birinci yarısında son iki ayın en düşük düzeyine gerileyen Brent petrol, günün son süreç saatlerinde hayli sert bir satış baskısı ile karşı karşıya kalarak 82 dolar düzeyine kadar gerilemek suretiyle son 11 ayın en düşük düzeyini test etti. Brent petrolün varil fiyatının daha geçen hafta 96 dolar düzeyinde olduğunu not etmiş olalım.
Wall Street Journal, OPEC+ kümesinin 4 Aralık’taki toplantısında günlük 500bin varile kadar üretim artırımını değerlendirebilecekleri belirtti. Dün günün son süreç saatlerinde gelen bu haber akabinde petrol piyasasından enteresan sayılabilecek gelişmeler yaşandı. Daha neredeyse haftalar evvel OPEC+ günlük 2 milyon varil üretim kesintisine gitmiş, ABD Lideri Biden’ın petrol fiyatlarına yönelik tenkitlerini dikkate almayan Suudi Arabistan ile ortalarında soğuk rüzgârlarında da esmesine neden olmuştu.
Dün OPEC+ üretim artırım haberini, birinci bakışta ABD yönetiminin Kaşıkçı cinayeti davasında Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’a dokunulmazlık verilmesini istemesine karşı atılmış bir adım olarak değerlendirdik. Dün gerek Çin’den gelen covid tedbirleri ile zati aşağı taraflı seyir izleyen petrol fiyatları ve bunun yanında AB’nin Rusya’ya yönelik ambargosu öncesi yaşanan bu gelişmeler petrol fiyatlarında âdeta zelzeleye neden oldu! Batı Teksas tipi (WTI) petrol vadeli kontratları bu yılın en düşük düzeyini gördü!
Asıl haberi ise bu paragrafa sakladık. 82 dolar düzeyine kadar gerileyen Brent petrolün varil fiyatı, geceyi tekrar 88 dolar düzeyinde tamamlayarak neredeyse tüm kayıplarını telafi ederek tamamladı. OPEC+’nın ağır topu Suudi Arabistan, petrol üretimini artıracakları tarafında haberi akşam üzeri yalanladı. Kısa bir vakit diliminde gerçekleşen bu kadar sert fiyat hareketini bizler de âdeta ağzımız açık izledik! AB’nin Rus petrolüne ambargo ve tavan fiyat uygulamasını tartışması (radikal kararlar) petrol piyasasında dinamiklerin her an derinden sarılabileceğini unutmamak gerekiyor.
Petrol piyasasındaki gelişmeler dün günün ana temasını oluştururken, emtia piyasasında FED’in şahin telaffuzlarının tesirli olduğunu görüyoruz. Bizim kanaatimiz, FED frene basmaya hazırlansa da, enflasyon ile ilgili sergilediği gayrette dizginleri sıkı tutmak ve uzun vadeli faizlerin gevşemesini istemeyen bir hal (ağız birliği) sergiliyor. Daha evvel de kaleme aldığımız üzere, merkez bankaları kısa vadeli faiz oranlarını ve öbür para siyaseti araçlarını kullanarak uzun vadeli faizleri etkilemeye çalışıyor. FED’in sert tonuna paralel değerli madenler dün günü sevimsiz tamamlarken, yeni gün başlangıcında hava biraz da olsun sakinleşmişe benziyor.
Türk mali piyasaları dün güne tahmimerimize paralel bir seyir ile başladı. Pay senetleri, yatırımcıların favori paylarında yaşanan peş peşe taban hareketlerin ve yurtdışı olumsuz havanın tesiri ile günü düşüşle kucaklasa da, günü yeniden yükselişle tamamlamayı başardı! Enflasyondan kaçan ve KKM’den çıkan para borsaya akmaya devam ediyor. USDTRY kuru âdeta ‘yer yarılsa’ 18,62 düzeyinden sabit durmayı dün de başardı. Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye ve Irak’ın kuzeyine yönelik hava harekâtının kara operasyonuyla destekleneceğine işaret etti.
Yeni gün başlangıcında, dün Çin kaynaklı esen sert rüzgârlar akabinde bu sabah bir nebze de olsun havanın yumuşadığını görüyoruz. Asya piyasalarında gösterge endeks Tokyo ve Şangay borsaları %1’e yakın üstte süreç görüyor. ABD borsalarının vadeli süreçlerinde hafif de olsa yükselişler dikkat çekerken, risk iştahına hassas olan gümüşün ons fiyatı dün gerilemiş olduğu 20,50 dolar düzeyinden bugün 21,20 düzeyine yükseldiğini not edelim.
EURUSD paritesi dün 1,02 düzeyinin eteklerine kadar gerilemesi akabinde bu sabah havanın ılımlıya dönmesi ile 1,0260 düzeylerine toparladı. Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) başekonomisti Lane, ECB’nin enflasyonla çaba için Aralık’ta ve gelecek yıl faizleri tekrar artıracağını fakat bu artışların son periyottaki artışlardan daha küçük çaplı olabileceğini söyledi. Euro bölgesinde enflasyon çift haneli sayılarda seyrederken, ECB tarihi taban düzeylerde bulunan faizleri son üç ayda 200 baz puan artırdı.
Bugünün data akışı epeyce zayıf görünüyor. Türkiye cephesinde Kasım ayı tüketici inancı ön plana çıkıyor. Yurtdışında ise FED cephesinden birçok ismin konuşmaları takip edilecek. ABD piyasaları Perşembe Şükran Günü nedeniyle tatile giriyor.
iktisatbank.com
