Dün günün birinci yarısında sert satışlar ardından soluklanma isteği ile güne başlayan global mali piyasalar, günün ikinci yarısında tekrar satış baskısına boyun eğdi. En büyük 500 şirketin süreç gördüğü ABD’nin S&P500 endeksi, FED’in ekonomiyi resesyona sokma riskine karşın 40 yılın en azılı enflasyonu ile gayret etmekte epeyce kararlı olduğu ve bu bağlamda daha da şahin bir patikaya geçmesi akabinde Ağustos ayının sonundan bu yana baskı altında olduğunu görüyoruz. Sene başına nazaran bakılırsa S&P500 endeksi %24’e yakın gerileme kaydederek ayı piyasasının derinliklerine indi. Ayı piyasası, piyasa terminolojisinde %20’den fazla düşüş durumunu temsil ediyor.
Dün kripto paralar cenahında da hareketli bir gün yaşandı. FED Lideri Powell, ülkesinde kripto eserlerde inovasyonun desteklendiğine vurgu yaparak, uygun kontrol ve düzenlemeye muhtaçlık olduğunu söyledi. Powell, “ABD Merkez Bankası Dijital Para Ünitesi (CBDC) çıkarmak için politikayı ve teknolojiyi değerlendiriyoruz” derken ilerleyip ilerlenmeyeceği konusunda alınmış bir kararın olmadığını söyledi. Açıklamaların yardımı ile, amiral gemi Bitcoin dün gün içerisinde 20,400 dolar düzeyine varan bir sıçrama kaydetse de, günü 19bin dolar düzeyinin altında tamamladı.
Benzer bir eğilim değerli madenler cephesinde de yaşandı. Uzun bir müddettir takip ettiğimiz ve bir fiil süreç yaptığımız kıymetli takviye düzeyi olan 1,685 doların peş peşe iki hafta altında kapanış yapan ons altın, dün gün içinde 1,645 dolar düzeyine yanlışsız bir artak yapsa da, piyasaların genel çizgileri ile günün birinci yarısında elde ettikleri kazanımlarını koruyamaması paralel geceyi 1,620 dolar düzeylerine hakikat gerileyerek tamamladı. Teknik mânâda ön plana çıkardığımız 1,600 dolar düzeyinin kıyısındayız. Gümüş cephesinde de misal bir tablo ile karşı karşıyayız. Gümüşün haftayı 18,60 dolar altında kapatmasını pek de şirin okumayacağız.
Gözler hâliyle, geçen hafta Cuma günü açıklanan İngiltere mega vergi indirim paketi akabinde tüm vakitlerin en düşük düzeyine düşen Sterlin’i ve Avrupa ile Rusya’nın ekonomik savaşında EUR’yu takip etmeye devam ediyor. Güç krizinden Avrupa’yı bekleyen sert kışı ve beliren ekonomik sakinlik riskine karşı Avrupa Merkez Bankası’nın devam eden sıkılaştırıcı para siyaseti bir tarafta, doların harika döngüsü öbür tarafta EUR üzerinde baskı kurmaya devam ediyor. EUR dolar karşısında 0,95 düzeylerine gerileyerek son 20 yılın yeni en düşük düzeyini test etti. İngiltere cephesinde ise, vergi indirimleri ile oluşacak mali genişlemenin yaratacağı bütçe açıkları ve bunun enflasyonu daha da coşturacağı gerçekğine karşın, İngiltere Merkez Bankası’nın enflasyonla çaba kapsamında daha da fazla faiz artıracağı istikametinde beklenti (maliye ve iktisat siyasetlerinin çelişmesi) Sterlin’i hırpalamaya devam ediyor. Haftanın birinci süreç saatlerinde 1,0382 düzeyi ile bilinmeyen sulara sürüklenen GBPUSD paritesi, 1,06’lı düzeylerde âdeta ‘çırpınmaya’ devam ederken, hem EUR hem de GBP tarafında, içsel sıkıntıların da ötesinde güçlü dolar ile riski aşağı taraflı görüyoruz.
Doların 6 para ünitesine nazaran pahanın gösteren sepet kur DXY, içerisinde yer alan tartı olarak EUR, JPY ve GBP’nin dolar karşısında mevzi kaybetmeye devam etmesi ile 114,5 düzeyine yükselerek 2002 yıldan bu yana (son 20 yılın) en yüksek düzeyini test etti. Teknik mânâda. 109,2 düzeyinin üzerinde çeyreksel kapanışa imza atmasını beklediğimiz DXY cephesinde gözümüz 121 düzeyine bakmaya devam ediyor.
Hazır dolardan kelam etmeye devam ederken, dün ABD’de açıklanan makro bilgilerin bir nebze de olsun baş karışıklığı yarattığını itiraf etmek gerekiyor. Eylül ayı tüketici inancı beklentileri hayli aşarak son 4 ayın en yükseğine gelirken, Ağustos ayı yeni konut satışları beklentilerin çok üzerinde 685bin ile tekrar son 4 ayın en yüksek seviyesinde sonuçlandı. Öte yandan, yıllık konut fiyat artışı (Case-Shiller endeksi) beklentilerin de ötesinde gerileyerek %16,1 ile Nisan 2021’den bu yana en düşük seviyeye indi. Konut fiyat endeksi hariç açıklanan bilgilerin ABD’de kaygı edilen resesyon riskini tam olarak açıklayamazken, konut endeksinde yaşanan düşüş, konut fiyatlarında fiyat artış baskısının yavaşladığını gösteriyor. Bu data setinin FED’in elini kuvvetlendirmeye devam edeceğini düşünüyoruz keza üstte da değindiğiniz üzere kıta Avrupası ve Asya sıkıntılarla boğuşurken, ABD ile dünyanın geri kalanı ortasındaki ekonomik görünüm ABD’nin elini güçlendirdiğini düşünüyoruz.
Türkiye cephesinde ise USDTRY kuru 18,50 düzeyinin üzerini dün test ederek her geçen gün tepe seviyesini bir adım daha üste taşırken, pay senedi piyasalarında ise dün ölçülü bir gün yaşandı. Ana endeks günü %0,2 oranında yükselişle tamamlarken, bankacılık paylarında yükseliş %2 oldu. Tekrar de, muhakkak başlı tahtalarda sert satışların devam ettiğini not etmek gerekiyor! Manipülasyon argümanlarına bahis olan pay senedi vadeli süreçlerinde ne olacağını önümüzdeki hafta başında kontratların vadesi dolunca göreceğiz ve ne kadarlık bir sermaye erozyonu olduğunu ve bunun hangi kurumları nasıl etkilediğini daha net anlayabileceğiz.
ABD’den gelen yaptırım ikazları sonrasında Rus ödeme sistemi Mir, Türkiye’deki kamu bankaları tarafından da askıya alındı. Bloomberg HT’nin haberine nazaran, Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank, Mir ödeme sisteminden ayrılma kararı aldı. Hatırlanacağı üzere, 19 Eylül tarihinde İş Bankası’nın “OFAC açıklamalarını gördük, kıymetlendiriyoruz. Bu süreçte Mir operasyonunu askıya aldık” açıklamasından bir gün sonra, Denizbank da Rus ödeme sistemi Mir’de hizmetleri askıya aldığını duyurmuştu. Türkiye’nin en büyük bankalarından Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Denizbank ve İş Bankası, Mir sistemine dahil olan bankalar ortasında yer alıyorlardı. Mir, Rusya Merkez Bankası tarafından Visa ve Mastercard dışında bir alternatif olarak geliştirilmişti.
Yeni gün başlangıcında hava olabildiğince bozuk. Global mali piyasalarda toparlanma çalışmalarının âdeta saman alevi üzere kısa soluklu kaldığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Artan borçlanma maliyetlerinin global sakinlik kaygılarını artırması, yatırımcıları inançlı liman dolara sığınmaya devam etmesi ve Çin Yuanını rekor düşük düzeylere çekmesiyle bu sabah Asya piyasaları âdeta koyu kırmızıya boyandı. Gösterge endeks Tokyo borsası %2,2 aşağıda süreç görürken, Kore borsasında kayıplar %3 aştı. ABD borsalarının da vadeli süreçlerinde %1’e varan kayıplar görüyoruz. DXY 114,5 düzeylerinde süreç görerek güne güçlü bir başlangıç yaparken, Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı bu sabah 85 dolar düzeylerine geriledi (adım adım 78 dolar düzeyindeki maksadımıza yürüdüğümüzü düşünüyoruz). Değerli madenler ve kripto paralar cenahında aşağı istikametli seyir korunuyor. Piyasaların endişe endeksi olan VIX’in bu sabah 33 düzeylerine yakın bir başlangıç yaptığını not edelim (Covid sonrası periyotta VIX en yüksek 39 düzeyini test ettiğini de yeri gelmişken not edelim).
Jeopolitik risklerin tırmanma eğiliminde olduğunu da not etmek gerekiyor. Ukrayna’nın işgal altındaki dört bölgesinde Rus tarafından görevlendirilen yetkililer, oyların büyük çoğunluğunun Rusya’ya katılma lehinde olduğunu bildirdi. ABD’nin referandumları geçersiz olarak kınayan bir BM kararı planladığını da not edelim. Rusya Ukrayna’nın dört bölgesini ilhak ederse, Ukrayna’nın bu bölgeleri yine ele geçirme teşebbüsünü Rusya’nın kendisine yapılmış bir atak olarak değerlendirileceğini söyleyen Putin, Rusya’nın toprak bütünlüğünü savunmak için nükleer silah kullanmaya istekli olduğunu söyledi.
Mali piyasaların gündeminde bugün içeride kıymetli bir bilgi görülmezken, ABD’de bekleyen konut satışları takip edilebilir.
iktisatbank.com.tr
