Dünyanın önde gelen merkez bankalarının mali sıkılaştırma devri kısa ömürlü oldu.
Fed, Avrupa Merkez Bankası (AMB) ve Japonya Merkez Bankası’nın net tahvil alımları, Bloomberg Economics’in bu bankalarının bilançolarına ait tahliline nazaran, Eylül ayından itibaren tekrar sıfır düzeyinin üzerine çıkacak. Bu dönüş, merkez bankalarının nakdî genişleme yoluyla ekonomilerine teşvik sağladıkları 10 yıllık periyodu toplu biçimde sonlandırmalarından yalnızca 11 ay sonra gerçekleşti.
Görünüm, merkez bankalarının geçen yılın büyük kısmını para siyasetini sıkılaştırmaya ayırmalarının akabinde ne kadar süratli taraf değiştirmek zorunda kaldıklarını ve şimdilerde dünya iktisadının yavaşlaması ile birlikte siyasetlerini gevşetmeye yöneldiklerini gösteriyor. Bu dönüş ayrıyeten bu bankaların bilançolarının nasıl muhtemelen kriz öncesi yıllara nazaran daha geniş kalacak olmasının da altını çiziyor.
Wall Street ve Beyaz Saray bu adımlardan şad olmuş olabilir. Birçok trader, 2018 yılının sonlarına yanlışsız pay senetlerine gelen satış dalgasından Fed öncülüğünde gerçekleşen teşviklerden çıkış hareketini sorumlu tutuyor. ABD Lideri Donald Trump da Fed’e ağır tenkitlerde bulundu ve Cuma günkü tweet’inde Fed’in “çılgın mali sıkılaştırmasını sonlandırması gerektiği” davetinde bulundu.
Yatırımcılar için, bu geriye dönüş ve bununla birlikte düşük faizlere gerçek yönelme, artan talep ve daralan arz dikkate alındığında tahvil alımları için tabanı güçlendirdi. Bu durum, global tahvillerin ortalama faizini Kasım ayından bu yana yaklaşık 1 yüzde puanı düşüren ralliye katkıda bulundu, yaklaşık 13 trilyon dolarlık negatif faizli tahvil stoku bıraktı ve ABD’nin 10 yıl vadeli tahvillerinin faizlerinin de sıfır düzeyini göreceğine ait kestirimleri tetikledi. Bu düşük faziler yatırımcıları tekrar pay senetlerine yöneltebilir.
-Fed gevşemeye gidiyor
ABD’de nakdî sıkılaştırma muhtemelen Fed’in 2008’den bu yana birinci faiz indirimini gerçekleştirmesi ile sona erecek.
Fed Ekim 2017’de nakdî genişlemeyi bilakis çevirmeye başlamasından bu yana, 2015 yılında 4.5 trilyon dolar büyüklüğe ulaşan bilançosundan 370 milyar dolar fiyatında Hazine tahvilini azalttı. Bu varlıklar, Fed’in bilanço küçültmeyi bırakması ve yalnızca kamu borçlanma kağıdı tutma formundaki kriz öncesi normlara dönme planı ile birlikte 1.5 trilyon dolarlık mortgage bazlı menkul değeri Hazine tahvilleri ile yavaş bir halde değiştirmesi sonucu artacak.
Wells Fargo & Co.,’nun hesaplamasına nazaran, ABD merkez bankasının bilançosu, önümüzdeki 10 yıllık devirde 2 trilyon dolarlık Hazine tahvillerinin de eklenmesi ile daha da yükselerek tarihi tepesini aşacak. Analistler, Fed’in yeni Hazine bonoları alımı üzerinde odaklanacağını ve öteki güçlerle birlikte bu adımın getiri eğrisini dikleştireceğini düşünüyorlar.
Wells Fargo stratejisti Mike Schumacher, “Fed’in bilanço için planları, morgage bazlı kağıtlardan çıkıp Hazine kağıtlarına yönelmek biçiminde ve Fed’in yönlendirmeleri dikkate alındığında, bir ölçü Hazine bonosu almalılar” değerlendirmesinde bulundu.
Bloomberg Economics, Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) Eylül ayında tekrar tahvil alımı yapacağını duyuracacağını bekleyenler ortasında yer alıyor. Bloomberg Economics’in baz senaryosu, AMB’nin dördüncü çeyrekten itibaren bir yıl için aylık 45 milyar euroluk net varlık alımı yapmaya başlaması halinde.
Piyasa operasyonlarının başı ve 2015’te başlayan mali genişlemenin (QE) mimarı olan AMB icra heyeti üyesi Benoit Coeure, bu ay yaptığı açıklamada, siyaset yapıcılarının, şayet durum gerektirirse, hipotetik olarak net varlık alımlarına başlayabileceğini söyledi. Goldman Sachs Group Inc. ve Morgan Stanley de bu alımların başlayacağını düşünen kurumlar ortasında yer alıyor.
-Japonya Merkez Bankası başkalarına nazaran farklı
AMB ve Fed’in aksine, Japonya Merkez Bankası, siyaset tartışmasının tekrar daha fazla teşviğe muhtaçlık duyulduğu tarafına dönmesinden evvel, pay senetleri ve tahvil alım programının resmi olarak daraltılması için vaktini doldurdu.
Japonya Merkez Bankası’nın, piyasaların tahvil faizlerinin düşük tutmaya yardımcı olması ile birlikte varlık alımlarını yıllık amacı olan 80 trilyon yenin yarısının altına düşürmesinin akabinde devlet tahvillerini satın alması için bir ölçü alanı var. Satış vergisinin bu Ekim’de yükseltilmesi Japonya Merkez Bankası’nın daha fazlasını yapmasına imkan tanıyabilir.
Diğer merkez bankaları da adım atabilir. Ekonomistler Avustralya Merkez Bankası’nın, gösterge faizinin yüzde 1’in altına inme potansiyelinin olduğu bir ortamda er ya da geç teşvikleri başlatabileceğini düşünüyorlar. Yeni Zelanda Merkez Bankası da, Bloomberg News’un Salı günkü haberine nazaran, olağandışı para siyaseti stratejisini gözden geçiriyor.
-Parasal genişleme tesirli olmayabilir
Bank of America Corp.’un tüm dünyada merkez bankalarının 2008 krizinden bu yana toplam 12 trilyon dolardan fazla varlık alımı yaptığına ait iddiası ile birlikte, bu alımların daha da artırılmasının tesirini azaltacağı yolunda kaygılar bulunuyor.
Deutsche Bank AG baş ekonomisti Torsten Slok 16 akademik çalışmayı gözden geçirdi ve nakdî genişlemenin tesirinde azalma olduğunu ve geçmişte bu üzere programların uzun vadeli faizleri ve enflasyon beklentilerini denetim etmedeki muvaffakiyetinin temelde duyurunun tesirinde odaklandığını buldu.
Slok, “Parasal genişlemeyi kıymetlendiren akademik çalışmalar, bunun artık yararlı bir enstrüman olmadığını gösteriyor” dedi.
