Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı bilgiye nazaran, 2022’nin ekim ayında, bir evvelki yılın birebir devrine nazaran yüzde 25,3 azalışla 102 bin 660 konut satışı gerçekleşti. Konut satışları son 4 aydır düşmeye devam etti. Temmuz ayından itibaren konut kredi kısıtlaması ve ağustos ayından itibaren fiilen konut kredisinin çok kısıtlanması ile ipotekli satışlar, tarihin düşük sayılarına erişti.
Konut fiyatlarının yükselişini önlemeye dönük alınan kararlar, konut üretimini de olumsuz etkilemektedir. 2022 yılı hem ipotekli satışlarda hem de üreticiden birinci el satışlarda rekor düzeyde düşük bir yıl olarak kapanmaya aday görünmektedir. Türkiye’de konut üretimini zorlaştıran kredi kısıtlamaları üreticiden birinci el satışlar için ivedilikle kaldırılmalı ve 15 yıl vadeli düşük maliyetli konut kredisi uygulaması kamu bankalarımız ve kamu iştirak bankalarımız tarafından aktif hale getirilmelidir.
Konut üretiminde ipotekli satışlar üreticilerin nakit akışını direkt etkilemekte, bunun kısılması ise konut üretimini yavaşlatmaktadır. Yavaşlayan üretim konutta arz meselesini daha da derinleştirme riskini beraberinde getirmektedir. Konut fiyatlarının daha da yükselmesine taban hazırlamaktadır.
Konut edindirme modeline muhtaçlık duyulmaktadır
Gençlerimizin, orta gelir kümemizin, çalışan sabit gelirlilerimizin konuta erişimini sağlayacak kalıcı bir ‘konut edindirme modeli’ne gereksinimi bulunmaktadır. Kamu bankalarımız topladıkları mevduatın yaklaşık yüzde 7’sini konut kredisi olarak kullandırırken özel bankalarımız yalnızca yüzde 2’sini konut kredisi olarak kullandırmaktadırlar. Yapmış olduğumuz tahlillere nazaran ülkemizin gereksinimi olan yıllık 800 bin konut üretebilmesi ve gençlerimizin konut alımına erişebilmesi için toplanan mevduatın en az yüzde 9’unu erişilebilir konut kredisi olarak kullandırmaları gerekmektedir. Bu ülke ve kesim büyümesinin, istihdam ve muhtaçlığı karşılayacak konut üretiminin sürdürülebilir makul düzeylerde devam edebilmesi için çok değerli bir faktördür. 8,5 trilyon TL’lik mevduatın içinde konut kredi stoğu yalnızca 350 milyar TL olup, yüzde 4 mertebesindedir. Mevcut durum devam ettiği takdirde konut satışları ve üretimi düşmeye devam edecektir.
