İş dünyası örgütlerinin temsilcileri, TBMM’de geçen günlerde maddeleşen, şirketlerin borçlarının yapılandırılmasına imkan tanıyan kanundan memnuniyet duyduklarını söz etti.
Ekonomi alanında düzenlemeler içeren Gelir Vergisi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Genel Şurası’nda kabul edilerek maddeleşti.
Kanunla şirketlere “İstanbul Yaklaşımı” gibisi sistemle borçlarını yine yapılandırma imkanı getiriliyor. Buna nazaran, finansal zahmet içinde bulunan firmalara geri ödeme yükümlülüklerini yerine getirebilmelerine ve istihdama katkıda bulunmaya devam etmelerine imkan verilmesini sağlamak hedefiyle yapılacak Çerçeve Muahede kapsamında kimi teşvikler verilecek ve borçlarının yeniden yapılandırılmasına imkan sağlanacak.
Kanun, Varlık Barışı müddetini de yıl sonuna kadar uzatıyor. Yurt dışında bulunan para, altın, Döviz, menkul değer ve öteki sermaye piyasası araçlarını 31 Aralık 2019’a kadar Türkiye’deki banka yahut aracı kuruma bildiren gerçek ve hukukî şahıslar, bunları serbestçe tasarruf edebilecek.
Türkiye’de faaliyette bulunan bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri ile öbür finansal kuruluşlarla kredi bağında bulunan ve BDDK’ca çıkarılan yönetmeliğe nazaran hazırlanan Çerçeve Muahedelerde belirlenen borçlular, bu kuruluşlar tarafından kullandırılmış olan kredilere ait olarak alınacak önlemlerle, geri ödeme yükümlülüklerini yerine getirebilmelerine ve istihdama katkıda bulunmaya devam etmelerine imkan verilmesini sağlamak gayesiyle dahil oldukları risk kümesindeki öbür borçlularla bir bütün olarak yahut kısmen tekrar yapılandırmaya tabi tutulabilecek.
– “Planın gerçek bölümün tekrar ayağa kalkmasına taban hazırlayacak”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, bahse ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, şirket borçlarının yapılandırılması planının pürüzleri temizleyecek yeni bir sayfa açacağını söyledi.
En değerli ve süratli tesirin, kredi kanallarının tekrar sağlıklı biçimde işlemesi, şirketlerin ve bankaların bilançolarının güzelleşmesi formunda olacağını belirten Avdagiç, “Bu da üretim ve refah artışını sağlar. Fakat bunun için iktisadın tüm aktörlerinin elini taşın altına koyması gerekiyor. Meclis’ten geçen tekrar yapılandırma kanunu bu manada çok değerli. Biz buna bir ‘finansal onarım planı’ diyoruz. Zira daha evvelki borç yapılandırma programlarından çok daha esaslı düzenlemelerin devreye gireceğini görüyoruz. Bu plan, mutlaka bir ‘şirket kurtarma’ operasyonu değildir, olmamalıdır. Meclis’ten geçen yasa da içerdiği hususlarla bunu net bir biçimde ortaya koyuyor. Buradaki en değerli konu ise bir borç ötelemeden fazla, finans bölümü ve gerçek bölümün bilançolarının güçlendirilmesi yaklaşımının kelam konusu olmasıdır.” halinde konuştu.
Avdagiç, planın gerçek dalın üretim ve hizmet süreçlerinden kopmadan, istihdam ve katma kıymet oluşturacak halde yine ayağa kalkmasına yer hazırlayacağını, tıpkı vakitte finans bölümünün etkin kalitesinin de güzelleştirilmiş olacağını tabir etti.
Doğal olarak kelam konusu iyileşmelerin bir yandan da kamunun vergi toplama potansiyelinin artmasına olumlu katkı yapacağını vurgulayan Avdagiç, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Planda epeyce kritik düzenlemeler var. Mesela, firmaların borçlarının yeniden yapılandırılması sonucunda ‘borçlarını geri ödeme kabiliyeti kazanacağına kanaat getirilmesi’ kaidesi aranacak. Bu noktada değerlendirmeyi bağımsız kuruluşlar yapabilecek. Burada şirket varlıklarının değerlemesinin adil ve hakkaniyetli bir formda yapılması da son derece değerli. Ayrıyeten, hazırlanacak Çerçeve Muahedesi’nin borçlu ve alacaklının hak ve yükümlülüklerini adil olarak belirleyeceğine inanıyoruz.
Ayrıca, bu yapılandırma sırasında tüm finansal araç ve yollar masada olacak. Yani teminat azaltmak, pay zamanı, bankalarla firmalar ortasında bir iştirak bağlantısı kurmak üzere farklı yollara da başvurulacak. Bunun borçlarını çevirmekte sorun yaşayan firmalar için değerli bir çıkış yolu olduğuna inanıyoruz. Zira her firma için farklı bir reçete yazılacak.
Bu noktada, yapılandırma kapsamına alınan şirketin uzun periyotta varlığını sürdürebilmesi için gerekmesi halinde ek finansman ile desteklenmesine fırsat tanınması çok kıymetli.”
– “Bilançolarımız güçlenerek yola devam edeceğiz”
Şekib Avdagiç, mühlet olarak birinci etapta 2 yıllık bir takvim ortaya konulmuş olsa da bu müddetin Cumhurbaşkanı tarafından 4 yıla uzatılabileceğini, bunun planın vakte yayılarak sağlıklı bir halde yürütülmesine katkı sunacağını söyledi.
Kredilerin tüm bu usullerle yeniden yapılandırılması sırasında bankacıların Bankacılık Kanunu nedeni ile çekimser kalmasını sağlayan kimi hassasiyetlerin de giderildiğine dikkati çeken Avdagiç, bunun da planın daha büyük bir kararlılık ve yürekle uygulanmasına katkı sunacağına inandıklarını belirtti.
Avdagiç, daha evvel de “İstanbul Yaklaşımı” ile bankalar ve gerçek kesim ortasında emsal bir Çerçeve Muahedesi’nin uygulamaya alındığını anımsatarak, kelam konusu programdan 300’ü aşkın şirketin yararlandığını ve pek de düzgün sonuçlar elde edildiğini aktardı.
Bugün hem finans bölümünün hem de gerçek bölümün çok daha güçlü ve deneyimli durumda olduğunu vurgulayan Avdagiç, “İTO olarak bu adımın; üretimin, istihdamın ve ihracatın damarlarını açma konusunda değerli bir fonksiyon üstleneceğine inanıyoruz. Vaktinde alınan bu önlemlerle bilançolarımız güçlenerek yola devam edeceğiz ve piyasa çarklarındaki hızlandırıcı tesirini de büyüme için bir kaldıraç olarak kullanabileceğiz. Bundan sonra atılacak adımların da bu anlayış çerçevesinde yürütüleceğine, oluşturulacak uygulamaya temel Çerçeve Muahedesi’nin da finansal onarımın ruhuna uygun olacağına inancımız tam.” diye konuştu.
– “Yeniden yapılandırma, bir orta müdahale olarak algılanmalı”
Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Lideri Abdurrahman Kaan da TBMM’den geçen Torba Yasa ile finansal zahmet çeken firmalara bir sefer daha yapılandırma fırsatı tanındığını, bu durumun gitgide eriyen sermaye yapısının yine canlandırılması ve istihdam seviyelerinin korunması ismine kıymetli bir adım olduğunu vurguladı.
Firma kayıplarının bilhassa üretim ve endüstrileşmenin önünde önemli bir mahzur olduğunu belirten Kaan, ölçek büyüklüğüyle paralel olarak batık her firmanın maliyetinin aslında tüm sanayi bölümü üzerinde bir yük olduğunu söyledi.
Kaan, tekrar yapılandırmanın son bir tahlil olarak değil, bir orta müdahale olarak algılanması gerektiğini tabir ederek, “Finansal açıdan zorlanan firmalar için esaslı bir tedbir fakat onların üretim ve yatırım ortamlarında karşılaştıkları mahzurları ortadan kaldırmak ve yatırım ortamını güzelleştirmekle mümkün olacaktır. Varlık Barışı’nda mühletin uzatılması, yurt dışında kazanılmış altın, döviz, para, menkul değerler, sermaye piyasası araçları, varlık kanaat verici bir evrakla ispatlanan taşınmazların ulusal kaynak olarak muhasebeleşmesi, yurt dışında biriken ulusal sermayenin yurt içine aktarılması ismine kıymetlidir. Buradan gerçekleşecek tasarrufların âlâ kıymetlendirilmesi ve sisteme verimli bir formda aktarılması iktisatta canlanmayı teşvik edebilir. Ayrıyeten verginin sarfiyat olarak yazılmaması ve diğer vergilerden mahsup edilemeyecek olması, Türkiye’ye getirilen varlıkların elden çıkmasından doğan ziyanların gelir ve kurumlar vergisi açısından masraf ve indirim kapsamına giremeyecek olması da kaynak transferini teşvik edecek bir tedbir olacaktır.” formunda konuştu.
Merkez Bankası ile ilgili unsurlara de değinen Kaan, şunları kaydetti:
“Merkez Bankası’nın, mecburî karşılıklar ve genel disponibilite belirlerken bilanço içi ve dışı ögeleri da dikkate alacak olması zarurî karşılık düzeneğinin piyasa düzenleme işlevini daha faal kılacak bir tedbir olarak görünmektedir. Böylelikle değişen piyasa dalgalanmaları karşısında banka taleplerini anlık karşılayarak nakit akışına direkt ve faal müdahale edecektir. Pay dağıtımından sonra kalan kısmın yüzde 10’unun olağanüstü ihtiyat akçesi yerine direkt ihtiyat akçesine aktarılması ve ihtiyat akçelerinin genel konsey kararı olmadan Hazine’ye aktarılmasının önünü açan unsur ise Merkez Bankası işleyişinde yapısal bir değişim halinde ele alınmalıdır.
Neticede Merkez Bankası, kamu ismine faaliyet içinde olsa bile aslında Türk Ticaret Kanunu kararlarının uygulanması gereken bir anonim şirkettir. Para basma yetkisine sahip bir kurum için yedek akçe uygulaması bu açıdan gereksiz olsa da Hazine’ye aktarılan bu kısmın sistemin sürekliliği açısından yeterli korunması gerekir. Yedek akçelerin Hazine’ye, yani bütçeye aktarılması, sisteme likidite aktarmak ismine kısa vadeli bir tahlil olarak ele alınmamalıdır. Fakat Merkez Bankası’nın hem işleyiş hem de konumlanmasında meydana gelen bu değişimin enflasyonist baskı üretmemesi ismine âlâ takip edilmesi gerekir. Para arzı sisteminin bu evrede daha titiz uygulanması temeldir.”
– “Şirketlerimiz önemli nefes alacak”
ASKON Genel Lideri Orhan Aydın ise finansal tekrar yapılandırma kapsamına şirketlerin alınacak olmasının iş dünyası ismine müjdeli bir haber olduğunu belirterek, iş dünyasının bu fırsatları kaçırmaması gerektiğini söyledi.
Bu fırsatlar sayesinde şirketlerin önemli nefes alacağını söz eden Aydın, finansal yine yapılandırma kapsamına alınacak borçluların mali durumunun tespiti ve finansal yine yapılandırmanın uygulanabilirliğine ait değerlendirmenin, bağımsız kontrol kuruluşlarına, Çerçeve Muahedeleri kapsamında belirlenecek kâfi bilgi ve uzmanlığa sahip kuruluşlara yahut borçlu tarafından kabul edilmesi halinde alacaklı kuruluşlara yaptırılacak olmasının da çok yerinde olduğunu vurguladı.
Aydın, “Sonuç prestijiyle gerek vergi barışının uzatılması gerekse finansal tekrar yapılandırmanın da yer aldığı kararlar, 4 yıllık kesintisiz icraat devrinin lokomotifi olacak, şirketlerimizin canlanması ile arzulanan amaçların gerçekleştirilmesi de mümkün olacaktır.” dedi.
