2011-2017 ortasında üniversiteden mezun olanları kapsayan araştırmanın fakülte ve aylık gelir alakasına bakıldığında mühendislik mezunlarından 4 bin liranın üzerinde en yüksek iki gelir kategorisinde yer alanların oranı %30,04 ile en yüksek düzeyde. Bu oran İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi mezunları için % 18’de kalıyor. Bu oran Fen Edebiyat Fakültesi mezunları için %26.35
Lise tipi ve aylık gelir münasebetinde ise fen lisesi mezunları öne çıkıyor. Fen lisesi mezunlarının aylık çıkarları 4 bin TL’nin üzerinde olanların oranı %45.9 iken, bu oran, Anadolu lisesi mezunları için %23.99, düz lise mezunları için %21.20 ve meslek lisesi mezunları için %14.29 ile en düşük düzeyde bulunuyor. Araştırmaya nazaran 2 bin liraya kadar geliri tabir eden en düşük gelir kategorisinde yer alanların oranı fen lisesi için % 8.1, Anadolu Lisesi için % 12.6, düz lise için % 17, meslek lisesi için %22.8.
Araştırmaya nazaran üniversite mezuniyet ortalamasının da çalışma hayatında aylık gelire tesiri açısından manası var. Ortalaması 3.5 ve üzerinde olanların en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimali 2-2,5 ortalamaya sahip olanlara nazaran %4.9 daha düşük.
Babanın eğitim durumu ise üniversite mezununun aylık geliri üzerinde tesirli bir öbür faktör. Araştırmaya nazaran babası yüksek lisans mezunu olanların ilkokul mezunu olanlara nazaran 2 bin lira ve altı en düşük gelir kategorisinde olma ihtimali %13.8 daha düşük çıktı.
Cinsiyet faktörü geliri tırpanlıyor
Araştırmaya nazaran; bayanların en düşük aylık gelir kategorisinde (0 – 2000 TL) yer alma ihtimali ortalama olarak erkeklerden %11,2 oranında daha fazla. Bayanların en yüksek aylık gelir kategorisinde (6000 TL’den yüksek) yer alma ihtimali ise erkeklere kıyasla %6,1 oranında daha düşük.
Bekârlık gelirde sultanlık değil
Üniversite mezunusunuz ve evlisiniz. Bu durumda bekârlara nazaran şanslısınız. Zira araştırma sonuçlarına nazaran; evli olanların en düşük gelir (0 – 2000 TL) gelir kategorisinde olma ihtimali, evli olmayanlara kıyasla %3,5 oranında daha az. Evli olanların en yüksek gelir (6000 TL’den yüksek) kategorisinde olma ihtimalleri evli olmayanlara kıyasla %2 oranında daha fazla.
Meslek liseleri gelirde düz lisenin gerisinde
Araştırmaya nazaran mezun olunan lise çeşitleri ortasında yalnızca ‘meslek lisesi’ mezunu olmak, tüm gelir kategorileri içinde manalı bir tesiri bulunuyor. Buna nazaran; bir düz lise mezununa kıyasla meslek lisesi mezunlarının en düşük gelir (0 – 2000 TL) kategorisinde yer alma ihtimalleri %7 oranında daha fazla. Birebir karşılaştırmada, Meslek Lisesi mezunlarının en yüksek gelir (6000 TL’den yüksek) kategorisinde yer alma ihtimalleri ise düz lise mezunlarına kıyasla %2,7 oranında daha az.
Mühendislik gelirde en avantajlı alan
Araştırmada referans kategori olan İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesine kıyasla (İİBF), tüm gelir kategorileri için Mühendislik yahut İrtibat Fakültesi mezunu olmanın istatistiksel olarak manalı tesirleri bulundu. Buna nazaran, bir İİBF mezununa kıyasla bir Mühendislik Fakültesi mezununun en düşük gelir (0 – 2000 TL) kategorisinde yer alma ihtimali %8,4 oranında daha az. İrtibat mezunlarının ise bir İİBF mezununa kıyasla bu en düşük gelir (0 – 2000 TL) kategorisinde yer alma ihtimalleri %10 oranında daha fazla. Misal bir biçimde, İİBF mezunlarıyla karşılaştırıldığında Mühendislik Fakültesi mezunlarının en yüksek gelir (6000 TL’den yüksek) kategorisinde bulunma ihtimalleri %5,5 oranında daha fazla, Bağlantı Fakültesi mezunlarının ise %2,4 oranında daha azdır.
Yabancı Lisan = Daha Fazla Maaş
Araştırmaya nazaran bir üniversite mezunun yabancı lisan bilip bilmemesi tüm gelir kategorileri açısından manalı bir fark yaratıyor. Yabancı lisan bilen bir üniversite mezununun başka açılardan kendisine eşit bir mezuna kıyasla, en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimali %8 oranında daha düşük. Bu kişinin en yüksek gelir kategorisinde yer alma ihtimali tıpkı karşılaştırmada %3,1 oranında ise daha fazla.
Babası üniversiteli olanlar avantajlı
Babanın üniversite yahut yüksek lisans mezunu olması tüm gelir kategorileri açısından tesirli bir faktör. Örneğin; babanız yüksek lisans mezunuysa, babası ilkokul mezunu bir arkadaşınıza kıyasla en düşük gelir kategorisinde olma ihtimaliniz %13,8 oranında daha düşük durumda. Babanız yüksek lisans yapmamış bir üniversite mezunu olduğunda da en düşük gelir kategorisinde olma ihtimaliniz, bu arkadaşınıza kıyasla %7 oranında yeniden daha düşük. Misal bir halde, babanız yüksek lisans mezunuysa, babası ilkokul mezunu olan arkadaşınıza nazaran en yüksek gelir kategorisinde olma ihtimaliniz %12,4 oranında daha fazla. Bu ihtimal babanız yalnızca üniversite mezunuysa, arkadaşınıza nazaran %3,8 oranında daha yüksek durumda.
Çalışkan öğrenciler iş hayatında da kazanıyor
Araştırmaya nazaran lisans mezuniyet ortalaması yalnızca en yüksek ortalama (3.50 ve üstü) kategorisinde ise aylık gelire tesiri açısından bir manası var. Buna nazaran, ortalaması 2.00 – 2.50 ortası olan bir bireye kıyasla, ortalaması 3.50’nin üzerinde olan bir kişinin en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimali %4,9 oranında daha düşük durumda. Bu türlü bir kişinin en yüksek gelir kategorisinde yer alma ihtimali ise %4 oranında daha yüksek.
Çalışma tecrübesi her vakit önemli
Beklendiği üzere, kişinin toplam çalışma müddetinin artması, genel olarak düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimalini azaltırken, yüksek gelir kategorisinde yer alma ihtimalini ise arttırıyor. Örneğin, 1-2 yıl ortası çalışan bir bireye oranla, kişinin 4 yıl üstü çalışma tecrübesinin olmasının en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimalini %16,3 oranında azalttığı saptanmış durumda. Birebir karşılaştırmada çalışma tecrübesi 4 yıl üstü olan bir kişinin en yüksek gelir kategorisinde yer alma ihtimali ise % 7,7 oranında daha fazla.
Yüksek lisans en düşük gelirden kurtarıyor
Bir üniversite mezununun yüksek lisans yapıp yapmaması, araştırmaya nazaran en düşük gelir kategorisinde yer alma ihtimalinizi %3,9 oranında azaltıyor. Lakin tekrar sonuçlara nazaran; bu tesir en yüksek gelir kategorileri için istatistiksel anlamlılığını az bir farkla da olsa kaybediyor.
Üniversitenin akademik performansı
Araştırma sonuçlarına nazaran; kişinin lisans eğitimini tamamladığı üniversitenin URAP sıralaması (Akademik Performansa Nazaran Üniversite Sıralaması), farklı gelir kategorileri için farklı tesirler ortaya koyuyor. Örneğin; en düşük gelir kategorisi için, mezun olunan üniversitenin URAP sıralamasının düşmesi, kişinin bu kategoride yer alma ihtimalini arttırıyor. Ancak bu artış istatistiksel olarak manalı olsa da ölçü olarak çok düşük bir artışa (%0,2) denk düşüyor. Üniversitenin URAP sıralaması bir de ikinci en yüksek gelir kategorisi için manalı fakat yeniden düşük (%0,2) bir tesir yapıyor.
