Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ), Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin belirlendiği Fortune 500’de, 88,6 milyar liralık net satış geliriyle birinci oldu.
12’ncisi gerçekleştirilen ve finansal kurumlar ile holding dışındaki tüm bölümleri kapsayan Fortune 500 Türkiye araştırmasının 2018 sonuçları, Fortune Türkiye Genel Yayın Direktörü Şule Laleli, CRIF Türkiye Ünite Müdürü Yavuz Arsoy ve Fortune Türkiye Finans Editörü Ayfer Yıldız’ın iştirakiyle İstanbul’da açıklandı.
Fortune Türkiye, CRIF ve kardeş kuruluşu Dun & Bradstreet Türkiye tarafından hazırlanan araştırmaya nazaran, Fortune 500 Türkiye’nin birinci sırasında net satışlarını 2018’de evvelki yıla nazaran yüzde 64,1 artırarak 88 milyar 552 milyon liraya çıkaran TÜPRAŞ yer aldı. TÜPRAŞ, geçen yıl da listenin birinci sırasında bulunuyordu.
Listede sırasını değiştirmeyen bir başka şirket de Güç Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) oldu. EPİAŞ, net satışlarını yüzde 55 artırarak 63,8 milyar liralık net satış geliriyle ikinciliğini korudu.
Geçen yıl listenin 4’üncü sırasında bulunan Türk Hava Yolları ise (THY) bir basamak yükselerek 3’üncü oldu. THY’nin net satışları yüzde 58 artarak 62,9 milyar liraya çıktı.
Önceki yıl 5’inci sırada yer alan Boru Sınırları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), 51 milyar 51 milyon liralık net satışla 4’üncü sıraya yükselirken, 3’üncü sırada yer alan Petrol Ofisi ise 49 milyar 933 milyon lirayla 5’inci sıraya geriledi.
Listede Opet Petrolcülük AŞ 42 milyar 997 milyon lirayla 6’ncı, Ford Otomotiv 33 milyar 292 milyar lirayla 7’nci, Bim Birleşik Mağazalar AŞ 32 milyar 323 milyon lirayla 8’inci, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları 27 milyar 15 milyon lirayla 9’uncu ve Arçelik 26 milyar 904 milyon lirayla 10’uncu sırada yer aldı.
Geçen yıl 12’nci sırada bulunan Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları, bu yıl 9’uncu olurken, 9’uncu sırada bulunan Arçelik ise 10’unculuğa geriledi.
Net satış yüzde 31,84 arttı, net kar yüzde 16,63 düştü
Listede yer alan 500 şirketin toplam net satışları, yüzde 31,84’lük artışla 1 trilyon 588 milyar 380 milyon liraya yükseldi. Araştırmaya nazaran, 2018 yılında ÜFE’nin yüzde 33,64 olduğu düşünüldüğünde, gerçek olarak net satışlarda yüzde 1,35’lik düşüş yaşandı.
Listedeki şirketlerin net karları ise 2017 yılına nazaran yüzde 16,63 düşerek 54 milyar liraya geriledi. Son yıllarda kur ve faizdeki yükselişle bozulan bilanço yapılarını düzeltmek için temel faaliyetlere yönelen şirketler, 2018’de de bu eğilimi sürdürdü. Şirketlerin temel faaliyet karı yüzde 37,52 artarak 131,3 milyar liraya yükseldi.
Finansman masraflarındaki yükseliş eğilimi geçen yıl da artarak sürdü. Fortune 500 şirketlerinin toplam finansman masrafları yüzde 125,79 artarak 139,2 milyar liraya çıktı. 2017’de listede yer alan şirketlerin finansman masraflarındaki artış yüzde 22,53 oranındaydı.
Sektörel bazda bakıldığında ise finansman masraflarındaki bozulmanın en fazla üretim kesiminde olduğu görülüyor. Üretim şirketlerinin finansman masrafları yüzde 163, inşaat şirketlerinin yüzde 90, hizmet ve ticaret şirketlerinin ise yüzde 83 arttı.
İhracat TL bazında yüzde 57, dolar bazında yüzde 19 arttı
Fortune 500 şirketleri, geçen yıl ihracatlarını TL bazında yüzde 57 artırarak 450 milyar liraya çıkardı. İhracat, dolar bazında ise yüzde 19,01 artarak 93,5 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Fortune 500’ün toplam satışlar içinde ihracatın hissesi 2018’de yüzde 28,33’e çıktı. Bu oran 2017’de yüzde 23,78 olarak gerçekleşmişti.
En fazla ihracat yapan şirket, geçmiş yıllarda olduğu üzere yeniden THY oldu. THY, 54,8 milyar liralık ihracat gerçekleştirdi. THY’yi, 27,3 milyar liralık ihracatla Ford Otomotiv, 17,4 milyar lirayla Arçelik, 16,1 milyar lirayla RC Rönesans İnşaat, 14,4 milyar lirayla Tofaş izledi. En fazla ihracat artışı ise Tosçelik Spiral Boru’dan geldi.
Listeki 500’üncü şirketin net satışı 500 milyon lirayı aştı
Listedeki birinci 10 firma Fortune 500’ün net satış gelirlerinin yüzde 30,1’ini oluşturdu. Bu sayı, geçen yıl yüzde 27,2 düzeyindeydi. Birinci 100 firmanın net satışları ise Fortune 500’ün net satış gelirlerinin yüzde 71,8’ini oluşturdu. 279 şirketin satış geliri 1 milyar lira sonuna yaklaştı. Satış geliri 10 milyar liranın üzerinde olan şirket sayısı ise 29 oldu.
Fortune 500’deki 119 şirket ziyan açıkladı. Listedeki 500’üncü şirketin net satışı 500 milyon TL’yi aştı. Bu yıl 90 yeni şirketin girdiği listedeki firmaların 271’ini üretim, 118’ini ticaret, 85’ini hizmet, 26’sını ise inşaat kuruluşu oluşturdu.
Fortune 500 şirketlerinin geçen yıl GSYH’de yüzde 38 olan hissesi, bu yıl yüzde 42,9’a yükseldi.
Listedeki şirketlerin istihdam oranını her yıl artırdıkları da dikkati çekti. 2018’de tüm aksiliklere karşın listede yer alan şirketlerin istihdam oranı yüzde 8,31 arttı.
En fazla istihdam artış oranı yüzde 35,37 ile inşaatta gerçekleşirken, inşaatı, yüzde 10,55 ile üretim bölümü takip etti.
Fortune 500 şirketlerinin toplam istihdamı 1 milyon 240 bini aştı. Türkiye’deki toplam istihdamın 28,7 milyonu bulduğu göz önüne alındığında, Fortune 500 şirketlerinin Türkiye’deki toplam istihdamda yüzde 4,32’lik bir hisseye sahip olduğu görülüyor.
Fortune 500, ABD listesine lakin ikinci sıradan girebilir
Fortune Türkiye Genel Yayın Direktörü Şule Laleli, araştırma sonuçlarının açıklandığı toplantıda yaptığı konuşmada, Fortune 500 şirketlerinin 2018 yılı toplam satışlarının, TCMB’nin 2018 yılı ortalama kur bedeli olan 4,81 lira baz alınarak yapılan hesaplamaya nazaran 329,9 milyar dolar olduğunu söyledi.
Laleli, buna nazaran, Fortune 500 Türkiye şirketlerinin tamamının, Fortune 500 ABD listesine geçen yıl olduğu üzere ikinci sıradan girebildiğini belirterek, şunları kaydetti:
“ABD listesinin birinci sırasında bulunan Walmart’ın net satışları 514,4 milyar dolar. Buna nazaran, 500 şirketin toplam net satışları Walmart’ın yüzde 64’ü ediyor.
Türkiye’de imalat, ticaret, hizmet ve inşaat bölümlerini kapsayan Fortune 500 Türkiye çalışması, son 10 yılda olduğu üzere bu yıl da CRIF ve kardeş kuruluşu Dun & Bradstreet Türkiye ile birlikte hazırlandı. Bugün Türkiye’de şirketler üzerine yapılan birçok akademik çalışmada, Fortune 500 Türkiye bilgilerinin referans olarak alınması, çalışmaya olan itimadın değerli bir göstergesi. Fortune 500 Türkiye listesinde yer almak, şirketler için bir itibar sembolü olarak tanımlanıyor.”
Fortune 500 listesindeki birinci 10 şirket ve net satışları şöyle:
| Sıra | Net satışlar | |||
| 2018 | 2017 | Şirket adı | TL | Değişim (Yüzde) |
| 1 | 1 | TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ AŞ | 88.552.170.000 | 64,1 |
| 2 | 2 | ENERJİ PİYASALARI İŞLETME AŞ | 63.825.723.003 | 55,0 |
| 3 | 4 | TÜRK HAVA YOLLARI AO | 62.853.000.000 | 58,0 |
| 4 | 5 | BOTAŞ BORU ÇİZGİLERİ İLE PETROL TAŞIMA AŞ | 51.050.727.266 | 52,5 |
| 5 | 3 | PETROL OFİSİ AŞ | 49.933.106.000 | 30,8 |
| 6 | 6 | OPET PETROLCÜLÜK AŞ | 42.997.122.000 | 51,4 |
| 7 | 7 | FORD OTOMOTİV SANAYİ AŞ | 33.292.030.000 | 31,4 |
| 8 | 8 | BİM BİRLEŞİK MAĞAZALAR AŞ | 32.322.987.000 | 30,4 |
| 9 | 12 | EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI TAŞ | 27.015.254.000 | 44,2 |
| 10 | 9 | ARÇELİK AŞ | 26.904.384.000 | 29,1 |
