Fitch’in Banka Notlarından Sorumlu Küresel Lideri James Longsdon Türkiye’nin geniş bir bölge içinde kur riskleri karşısında en kırılgan ülke olduğunu söyledi
Fitch’in Türk Bankalarından Sorumlu Yöneticisi Lindsey Liddell de kredi büyümesinin kısa vadede yavaşlamasını ve banka karlılıklarında zayıflama beklediklerini belirtti.
Dünya’dan Elif Karaca’nın haberine nazaran Milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Banka Notlarından Sorumlu Küresel Lideri James Longsdon dünyanın en büyük bankalarının da şiddetli bir sürece girdiğini, öbür yerlerde de dolarize olmuş bankacılık dallarının bulunduğunu, fakat Türkiye’nin geniş bir bölge içinde kur risklerine karşı en kırılgan ülke olduğunu söyledi. Bankaların yabancı para likiditeye erişimlerinin TCMB’ye daha bağımlı hale geldiğini belirten Fitch’in Türk Bankalarından Sorumlu Yöneticisi Lindsey Liddell de makroihtiyati düzenlemeler göz önüne alındığında, kredi büyümesinin kısa vadede yavaşlamasını beklediklerini söyledi. Liddell “Ticari ve kurumsal borçlulara verilen mahallî para cinsinden kredilerdeki fiyatlandırma kısıtlamaları, bankaların kredileri fiyatlama kabiliyetine ziyan veriyor. Bu, bankaların borç verme iştahını zayıfl atacaktır. Kredi büyümesi, seçim öncesi zayıflayan makro görünüm, piyasa oynaklığı ve açıklanan düzenlemeler karşısında hassas olmaya devam ediyor” dedi. Liddell ayrıyeten, artan makroekonomik dengesizlikler (enfl asyon ve cari açık), zayıf global büyüme, berbatlaşan dış ortam, tüm dünyada artan faiz oranları ve düşük dış likidite tamponları nedeniyle mevcut siyaset karışımı sürdürülemez olduğundan, TCMB’nin 2023’te para siyasetini eninde sonunda sıkılaştıracağını da ekledi.
Büyük merkez bankalarının sıkılaştırma siyasetleri karşısında Türkiye üzere gelişmekte olan ülkelerdeki bankaları neler bekliyor?
JAMES LONGSDON: Yüksek faiz oranları gelişmekte olan ülkelerdeki banka karlılıklarına katkı sağlayacaktır. Net faiz geliri, tipik olarak gelişmekte olan ülkelerde banka toplam gelirlerinin gelişmiş piyasalara nazaran daha büyük bir hissesidir (ortalama yüzde 70+). Lakin yükselen enfl asyonla birlikte artan faizler etkin kalitesini de baskılayacaktır. Dolardaki yükseliş gelişen ülke bankaları için ek bir risk teşkil etmektedir, zira birincisi; güçlü bir dolar, gelişmekte olan ülke kredi notlarını baskılar ve ikincisi; dolarize olmuş gelişen ülke bankacılık bölümlerinde finansman ve yabancı para mevduat riskleri artarken, dolar borçluları için borç servisi yükü artıyor. Bilanço varlıkları ve hedge edilmemiş dolar durumları üzerindeki yine değerleme tesiri de sermayeyi baskılayabilir. Fakat, öteki ülkelerde de nispeten dolarize olmuş bankacılık dalları olmasına karşın, biz daha çok Türkiye’nin de yer aldığı EMEA bölgesi, BDT+ ülkeleri ve kimi Afrika ülkelerine odaklıyız. Bunlar ortasında kur riskine karşı en kırılgan ülke Türkiye.
Türk bankacılık sisteminin son periyottaki performansı hakkında genel bir kıymetlendirme yapabilir misiniz? Türk bankalarının güçlü ve zayıf tarafları neler?
LINDSEY LIDDELL: Türk bankalarının bu yılki not indirimlerine karşın negatif görünümde kalmalarının da yansıttığı üzere, bankaların kredi profillerine yönelik riskler değerini koruyor. Bankaların bu yılın birinci yarısına ait finansal göstergelerine karşın riskler yüksek. Bankaların döviz likiditesine erişimleri, piyasa gerilimi vakitlerinde meçhul olabilen döviz swaplarının yüksek bir hisseye sahip olması nedeniyle TCMB’ye daha bağımlı hale geldi. Dalın YP likiditesinin yaklaşık dörtte birini oluşturan YP devlet tahvilleri oynak şartlarda daha az likit olabiliyor. Kesimdeki sermaye rasyolarına ve güçlü karlılığa karşın, bankaların sermaye riskleri TL’deki kayıplara olan hassaslığın da tesiriyle yüksek. Buna ek olarak düzenleyici kısıtlamalar ve net faiz marjındaki sıkılaşma nedeniyle dal kârlılığında zayıflama bekliyoruz. Türk bankalarının karlılıklarının, makro görünüme ve faal kalitesindeki zayıflamaya karşı hassaslığı da devam ediyor.
Türkiye’deki düşük siyaset faizine karşın bankaların kredileri artmıyor ve şirketler krediye erişimde zorlanıyor. Nedenleri neler olabilir ve nasıl çözülebilir?
LINDSEY LIDDELL: Bu yılın birinci sekiz ayındaki kredi büyümesi (yaklaşık yüzde 35 yahut kur tesirine nazaran ayarlanmış yüzde 20 artış) negatif reel faiz oranları ve enflasyonist ortamdan takviye buldu. Makro ve finansal istikrara yönelik riskler nedeniyle öncelik kısa vadeli mahallî para cinsinden kredilerde oldu. KOBİ’ler, ihracatçılar, tarım üzere ‘tercih edilen’ bölümlere kredi verilmesini hedefl eyen ve tercih kümesinde olmayan kesimlere ve segmentlere kredi vermeyi caydıran nitelikteki makro ihtiyati düzenlemeler nedeniyle kredi büyümesinde kısa vadede yavaşlama bekliyoruz. Buna ek olarak, ticari ve kurumsal borçlulara verilen mahallî para cinsinden kredilerdeki fiyatlandırma kısıtlamaları, bankaların kredileri fiyatlama kabiliyetine ziyan veriyor ve muhtemelen borç verme iştahlarını zayıflatacak. Kredi büyümesi seçim öncesi zayıflayan makro görünüm, piyasa oynaklığı ve düzenleyici gelişmelere karşı da hassas olmayı sürdürüyor.
Bankaların Türkiye’deki kredi ve mevduat faizlerinin dolaylı olarak sonlandırılması konusunda neler söylemek istersiniz? Ayrılan karşılıkların artırılmasına ve karşılıkların sabit faizli tahvil olarak tutulmasına karar verildi. Sizce bu açıklamanın bankacılık dalı üzerinde oluşturduğu riskler nelerdir?
Türkiye’deki negatif gerçek faiz oranı ve bunun piyasaya orta ve uzun vadeli tesirleri hakkında ne düşünüyorsunuz?
LINDSEY LIDDELL: Negatif gerçek faiz TL üzerinde daima bedel kaybı baskısına yol açarken, bu durum mevduattaki önemli dolarizasyon ve yüksek yabancı para borçlar nedeniyle bankaların kredi profilleri için riskleri artırıyor. Artan makroekonomik dengesizlikler (enflasyon ve cari açık), zayıf global büyüme, berbatlaşan dış ortam, tüm dünyada artan faiz oranları ve düşük dış likidite tamponları nedeniyle mevcut siyaset karışımı sürdürülemez olduğundan, TCMB’nin 2023’te para siyasetini eninde sonunda sıkılaştırmasını bekliyoruz. Bununla birlikte, Türk bankaları son aylarda negatif gerçek faiz oranlarından ve yüksek enfl asyon ortamından yararlandı. Bölüm karlılığı yüksek kredi hacimleri, TÜFE’ye dayalı menkul değerlerdeki değerli kazanımlar ve daha yüksek kredi getirileri, daha düşük lira mevduat maliyetleri kombinasyonuyla önemli halde arttı. Bununla birlikte, kredi büyümesi yavaşlarken, marjların daralması ve maliyetler üzerindeki enflasyonist baskıyla banka kârlılıklarının zayıflamasını bekliyoruz. Makroekonomik ve düzenleyici gelişmeler de karlılık üzerinde tesirli olmaya devam edecek. Hükümetin ‘liralaşma’ stratejisi ile ilgili olarak; TL’nin daha fazla kıymet kaybetmesini sınırlayabilirse, finansmanın istikrarına yönelik kısa vadeli riskleri ve döviz talebini azaltıp yatırımcı inancını artırarak Türk bankalarının kredi profillerine yönelik riskleri azaltabilir. Bununla birlikte, açıklanan makro ihtiyati tedbirler lirayı zayıflatan iç inançtaki keskin bozulmanın nedenlerine -yüksek enflasyon, derin negatif gerçek faiz, muteber bir siyaset çapasının olmaması ve 2023 seçimleri öncesinde izlenecek iktisat siyasetine ait belirsizlik- hitap etmiyor. Fitch enflasyonun 2022 sonunda yüzde 75’e ulaşacağını ve 2023 sonunda yüzde 55’e düşeceğini iddia ediyor
patronlardunyasi.com
