Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından sahibinden.com’un ilan datalarıyla hazırlanan “sahibindex Satılık Konut Piyasası Görünümü” 2022 Ekim ayı raporunu yayınladı. Eylül ayı bilgileri baz alınarak hazırlanan rapora nazaran ülke genelinde ortalama satılık konut ilanı m2 cari fiyatı geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 196,8 artarak 13.766 TL oldu. Satılık konut ilan m2 cari fiyatları tıpkı devirde İstanbul’da yüzde 229,4 Ankara’da yüzde 205,6 ve İzmir’de yüzde 183,1 arttı. Ortalama satılık konut m2 fiyatları İstanbul’da 20.588 TL, Ankara’da 9.307 TL ve İzmir’de 15.455 TL oldu.
Ülke genelinde ve büyükşehirlerdeki konut fiyatları geçen aya kıyasla artmış olmasına karşın, artış oranı 15 aydan sonra birinci sefer 1,9 puan azaldı. İstanbul’daki bir ayda yıllık fiyat artış oranında 9,4 puanlık düşüş görüldü.Konut talebi endeksi Ağustos’taki kısmi yükselişin akabinde Eylül’de yüzde 16,7 azaldı. Satılan konutların satılık ilan sayısına oranı Ağustos ayına nazaran hem ülke genelinde hem de üç büyük vilayette düştü. Satılık konut ilanlarının ne kadar müddet yayında kaldıklarını gösteren “kapatılan ilan yaşı” geçen aya kıyasla ülke genelinde ve üç büyük vilayette uzadı.
Konut talebi endeksi Ağustos’taki kısmi yükselişin akabinde Eylül’de yüzde 16,7 azalmıştır. Konut talep endeksinde Mayıs’tan Eylül’e büyük çapta bir azalma görülmektedir. Öte yandan konut piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlediğimiz satılan konutların satılık ilan sayısına oranı Ağustos ayına nazaran hem ülke genelinde hem de üç büyük vilayette düşmüştür. Oranın düşmesi satılık ilan sayısı artarken
satılan konut sayısının azalmasından kaynaklanmıştır. Konut piyasasında bir öteki canlılık ölçütü olarak kullandığımız satılık konut ilanlarının ne kadar mühlet yayında kaldıklarını gösteren “kapatılan ilan yaşı” geçen aya kıyasla ülke genelinde ve üç büyük vilayette uzamıştır. Bu üç göstergedeki gelişmeler konut piyasasında sakinlik emareleri olarak yorumlanabilir.
Satış fiyatlarında yıllık artış oranı uzun bir ortadan sonra düşerek yüzde 196,8’e geriledi
Satılık konut fiyatlarındaki yıllık artış oranı uzun bir ortadan sonra düştü. Ağustos ayında evvelki aya kıyasla 1,9 puan yükselen yıllık fiyat artış oranı, Eylül ayında 1,9 puan düştü. Ağustos’ta yüzde 198,7 olan yıllık fiyat artışı Eylül’de yüzde 196,8’e geriledi. Geçen yılın birebir ayında 4.638 TL olan Türkiye geneli ortalama satılık konut ilan m2 fiyatı 13.766 TL ye yükseldi.
Şekil 1: Türkiye ve üç büyük vilayette satılık konut ilan fiyatlarının yıllık değişimi (%)
Satılık konut fiyatlarında yıllık artış oranı İstanbul’da düşerken, Ankara ve İzmir’de durağanlaştı
Cari fiyatlardaki yıllık artış oranının Ankara ve İzmir’de yavaşladığı gözlendi. Ankara’da yıllık artış oranı Ağustos’tan Eylül’e yüzde 203,3’ten 205,6’a, İzmir’de yüzde 180,4’ten 183,1’e yükseldi. Öte yandan, Ağustos’ta İstanbul’da yıllık cari fiyat artış oranı yüzde 238,8’den 229,4’e geriledi. İstanbul’da bir ayda yıllık fiyat artış oranında 9,4 puanlık düşüş kaydedildi. Satılık konut ilan m2 ortalama fiyatları İstanbul’da 20.588 TL’ye, Ankara’da 9.307 TL’ye ve İzmir’de 15.455 TL’ye yükseldi.
Satılık konut m2 fiyatlarında en yüksek artış Mersin’de, en düşük artış Erzurum’da görüldü
İlan satış fiyatları Eylül ayında da geçen yılın birebir ayına kıyasla bütün büyükşehirlerde arttı. Satılık konut m2 fiyatlarında en süratli artışın görüldüğü vilayetler Mersin (yüzde 239,8), İstanbul (yüzde 229,4), Antalya (yüzde 229), Kocaeli (yüzde 222,1) ve Trabzon (yüzde 196,1) oldu. En düşük artışlar ise Eskişehir (yüzde 159,1), Manisa (yüzde 156,7), Kayseri (yüzde 154,1), Muğla (yüzde 147,7) ve Erzurum’da (yüzde 145,8) görüldü.
Konut arzında yükseliş devam ediyor
Satılık konut ilan sayısı hem ülke genelinde hem de üç büyük vilayette arttı. Satılık konut arzı geçen aya kıyasla ülke genelinde yüzde 2,8 (756.805’ten 778.180’e), İstanbul’da yüzde 3,3 (206.328’den 213.192’ye), Ankara’da yüzde 2,4 (72.816’dan 74.538’e), İzmir’de ise yüzde 7,3 (47.810’dan 51.278’e) oranında yükseldi.
Şekil 6: Türkiye ve üç büyük vilayette satılık ilan sayısı (adet)
Konut talebinde düşüş yaşandı
Konut talebi, Haziran ve Temmuz aylarındaki düşüşün akabinde Ağustos’ta bir ölçü yükselse de Eylül ayında da düşüş kaydetti. Konut talebi endeksi geçen aya kıyasla yüzde 16,7 azalarak 109,6 oldu. Bununla birlikte konut talebi geçen yılın Eylül ayına kıyasla yüzde 15,7 düştü. Talep göstergesi Mayıs’tan itibaren aşağıya yönelirken, göstergenin Mayıs ayındaki düzeyine kıyasla yüzde 48,3 daha düşük, Şubat 2020’ye kıyasla ise yalnızca yüzde 9,6 daha yüksek olduğu görüldü. Eylül’de açıklanan toplumsal konut projesi ve ofislerin konutlara dönüştürülmesi projesinin konutların gerçek satış fiyatlarındaki artışı durduracağına dair oluşturduğu beklentinin akabinde taleplerde düşüşün yaşandığı iddia ediliyor.
Konut arzı artarken satılan konut sayısı düştü
Satılan konut sayısının toplam satılık ilan sayısına oranı Haziran ve Temmuz aylarında görülen bariz düşüşün akabinde Ağustos ayında bir ölçü yükseldi. Bu oran Eylül’de bir evvelki aya kıyasla 1 puan azalarak yüzde 5,1 oldu. Satılık ilan sayısı evvelki aya nazaran yüzde 2,8 (756.805’ten 778.180’e) yükselirken, satılan konut sayısı ise yüzde 14 (46.373’ten 39.856’ya) oranında düştü. Satılan konut sayısı Haziran’da evvelki aya nazaran 13.361, Temmuz’da ise evvelki aya nazaran 32.621 azalmıştı. Satılan konut sayısı Ağustos’ta bir ölçü artsa da Eylül’de bir evvelki aya kıyasla 6.507 düştü. Satılan konut sayısı Mayıs ayına kıyasla yaklaşık 47 bin düştü.
