Euro bölgesinde dün açıklanan büyümenin öncü göstergesi ve genel ekonomik gidişat hakkında kıymetli ipuçları sunan Ekim ayı PMI verisi, bloğun emin adımlarla resesyona gerçek gittiğini gösterdi. Avrupa’nın büyüme motoru olan Almanya’da bileşik PMI 44,1 ile beklentileri karşılayamazken (50 altı daralma manasına geliyor), pandemi periyodundan bu yana en düşük düzeye geriledi.
Öte yandan, İngiltere bileşik PMI endeksi 47,2 ile misal bir formda beklentilerin altında kalırken, siyasi çalkantılar, artan faiz oranlarıyla ilgili telaşları ve öteki tarafta Brexit’in lanetini âdeta sırtında hisseden Avrupa Birliği dışındaki şirketler, COVID-19 karantinası altında oldukları Ocak 2021’den bu yana en berbat ayını yaşadı. Gerek Avrupa’da, gerekse Avrupa dışında kalan fabrikaların, Rusya’nın Ukrayna işgalinden sonra artan güç fiyatları ve hala daha tam manasıyla güzelleşmeyen tedarik zincirleri krizi ile sert bir halde etkilendiğini görüyoruz.
Bir evvelki devrin maliye bakanı olan Rishi Sunak, İngiliz siyasi tarihinin en çalkantılı periyotlarından birinin akabinde rakibi Boris Johnson’ın yarışı bırakmasına paralel İngiltere’nin en genç ve birinci Hint kökenli başbakanı olacak. Oxford Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra Stanford Üniversitesi’ne giden ve Goldman Sachs’ta analist olarak çalışan Sunak, Hint milyarderi Narayana Murthy’nin kızı Akshata Murthy ile evlendi.
Çiçeği burnunda Başbakan Sunak’ın, Sterlin’i dolar karşısında Bitcoin’den daha oynak bir vaziyete bulduğunu da not etmek gerekiyor. Dün sabah saatlerinde Sunak’ın süratle ortodox siyasetlere geri döneceği beklentisi ile dolar karşısında paha kazanan ve hayli değerli bir teknik düzey olan 1,1410 test eden GBPUSD paritesi (hatırlayın 1,1410 düzeyi aşağı istikametli geçilince Sterlin âdeta uçurumun kıyısından düşümüş ve 1,0382 ile tüm vakitlerin tabanın test etmişti) PMI datalarının yarattığı moral bozukluğu ile kazanımlarını koruyamayan 1,1275 düzeyine geri çekildi. GBPUSD paritesi ‘yoyo’ misali savrulmaya devam ederken, Lider Sunak’ın İngiltere’nin mali prestijini geri kazandırmak için büyük bütçe kesintileri yapması bekleniyor. Bu inanışa paralel, 10 yıl vadeli İngiltere tahvilleri 30 baz puan gerileyerek son 1 ayın en düşük düzeyi olan %3,7’ye geri çekildi.
Avrupa’da açıklanan PMI dataları kadar güç fiyatları cephesinde de değerli gelişmeler yaşanıyor. Kasım vadeli gösterge Avrupa gaz fiyatları (TTF) ön plana çıkarmış olduğumuz EUR 87 seviyesinin kıyısına kadar dün geriledi. Son 9 haftada yaşanan düşüş %70’den fazla! Haberi irdelediğimizde, kısa vadede mevsimsel normların çok üzerinde sıcaklıklar ve Ukrayna savaşı nedeniyle ülkelerin gaz depolarını ağzına kadar doldurması ile stok yapacak yer kalmayınca en kısa vadeli (spot) kontratlarda yaşanan düşüş ile fiyat negatif düzeylere geriledi! Hatırlanacağı üzere, bu sürecin bir gibisi pandemi periyodunun başında petrolde cephesinde de yaşanmıştı. Not etmek gerekirse, Aralık vadeli kontrat da benzeri bir halde Cuma gününe nazaran %10’a yakın gerileyerek son 4 ayın en düşük düzeyi olan 132,5 Euro/MWh’dan süreç görüyor.
FED’in 2 Kasım tarihinde düzenlenecek olağan FOMC toplantısında, üst üste dördüncü kere 75 baz puanlık faiz artırımını gerçekleştireceğine kesin gözü ile bakılırken, faiz artırımlarına karşın, şimdi enflasyonun ‘evcilleşmemesi’ FED’i de yakında zorlamaya başlayacağını düşünüyoruz. Dün ABD’de açıklanan ekim ayı imalat PMI endeksi de 49,9 ile büyüme ile daralmanın ayrıştığı 50 eşik pahasının altında kalırken, ekonomik aktivitenin ivme kaybetmeye başladığını görüyoruz. Bir noktada enflasyon ile büyüme ortasında tercih yapmak durumunda kalacak olan FED’in, datalar hala çok da kötüleşmeden yoluna devam edeceğini, lâkin artırım dozunun yavaşlaması hatta ne vakit biteceğine ilişkin olarak da haftaya ipuçları alacağımızı düşünüyoruz.
Dolar endeksi DXY, gerek Sunak sonrası Sterlin’in bir nebze de olsun toparlanması, gerekse Japonya’nın müdahalesi sonrası YEN’in de hafif de olsa paha kazanması sonrasında 112 düzeyinin çabucak altına gerilerken, 2 ve 10 yıllık tahvil faizleri sırası ile %4,50 ve %4,21 yüksek düzeylerini koruyorlar. ABD faizleri ile karşıt korelasyona sahip değerli madenler cephesinde ise sessiz sedasız zayıf görünüm devam ediyor. Altın ve gümüş haftayı tamamladığı sırası ile 1,655 ve 19,20 dolar düzeylerinde salınırken, Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı 93 dolar düzeylerinde süreç görüyor. Bitcoin ise 19bin dolar düzeylerinde güç toplamaya devam ediyor!
İçeride ise USDTRY kuru yavaş yavaş 18,60 düzeyinin üzerine yükselirken, TCMB’nin net döviz konumu 21 Ekim prestijiyle eksi ~64,8 milyar dolar ile son devrin en düşük seviyesine geriledi. Teyide muhtaç olsa da, kurun 18,60 düzeyi etrafında uzun müddet sabit kalması, kamunun takviyesinin arttığına işaret ediyor. Cuma günü açıklanan BDDK kararını da bu bağlamda pahalandırmak gerekiyor. Emlak kesiminin artık hayli değerli olmasına paralel borsaya yönelik isteğin korunacağından kelam ediyorduk. Dün BİST100 endeksi 4bin endeks düzeyini test ederek rekor kırdı.
Dün moral bozan PMI datalarına karşın Avrupa borsaları Sunak’ın morali ile günü yükselişle tamamlarken, Çin şirket paylarında yaşanan sert kayıplar da global risk iştahını etkileyemedi. Dün Çin’in en üst idare organının yeni takımı ve Xi’nin büyüme odaklı siyasetlerine paralel Hong Kong borsasının %7’ye yakın düşüş kaydederken, dolar para ünitesi Yuan karşısında 7,3 düzeyine yükselerek son 14 yılın tepesini test etti (Yuan zayıfladı).
Kafalar epey karşılık olsa da, Sunak sonrası optimistlik ile ABD endekslerinde son 2 günlük artış %4’e yaklaştı. Asya borsalarında bu sabah Çin kaynaklı satış baskısının hafiflediğini görüyoruz. Bilgi akışında içeride kapasite kullanımı ve gerçek dal inancı takip edilecek. Dışarıda ise günün birinci yarısında Almanya’da IFO endeksi, ikinci yarısında ise ABD’de tüketici itimadı ve konut fiyatları var bulunuyor.
iktisatbank.com
