Türkiye’de yıllık ortalama 19-20 milyon ton civarı buğday üretimi yapıldığını söyleyen Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) Lideri Eren Günhan Ulusoy, “Türkiye buğdayda kurak yıllar için hazırlık yapmalı. Kurak bir senede bu sayı yüzde 20 azalabilir. Üretimimizi 21 milyona çıkarmamız ve 5 milyon tonluk emniyet stoku oluşturmamız gerekiyor.” dedi.
AA muhabirine açıklamalarda bulunan Ulusoy, buğday üretim alanlarının daralırken randımanın artması ile buğday üretiminin tıpkı kaldığını ancak mevcut duruma nazaran yeni siyasetler belirlenmesi gerektiğini söyledi.
2001 yılında 9,3 milyon hektar buğday ekim alanı olduğunu belirten Ulusoy, 2019’da bu alanın 7 milyon hektarın altına düştüğünü söz ederken, “Tarımsal alanın tarım dışına çıkması ve çiftçinin alternatif eserlere kayması en kıymetli etkenler. Yol geçen yer tarımdan kopuyor. Bu sayı artık kırılma noktası, daha aşağı düşmemeli.” tabirlerini kullandı.
Aynı zamanda Uluslararası Operasyonel Değirmenciler Birliği Avrasya İcra Direktörü olan Ulusoy, Türkiye’de farklı bölgelerde farklı iklimler olduğu için hiç bir vakit tam bir kuraklık olmayacağına dikkati çekerek, Güneydoğu ve İç Anadolu bölgelerinde olabilecek kuraklığın üretimi aşağı çekebileceğini vurguladı.
Ulusoy, 1 dekardaki buğday randımanının son 15 yılda 200 kilogramdan 270 kilograma kadar yükseldiğini lakin kuraklık durumunda bu randımanın azalarak Türkiye için bir risk oluşturacağını belirtti.
Ulusoy, “Türkiye buğdayda kurak yıllar için hazırlık yapmalı. Buna nazaran siyaset geliştirmeli. Türkiye’de yıllık ortalama 19-20 milyon ton civarı buğday üretimi yapılıyor. Kurak bir senede bu sayı yüzde 20 azalabilir. Üretimimizi 21 milyona çıkarmamız ve 5 milyon tonluk emniyet stoku oluşturmamız gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Sulama imkanlarının zayıf olduğu yerlerde buğday üretimi dışında teşvik verilmemesinin, üretimin sürdürülebilirliği için depolama imkanlarının artırılmasının ve lisanslı depoculuğa sürat verilmesi gerektiğinin altını çizen Ulusoy, “Bizi 1-2 sene boyunca koruyacak ihtiyat stokuna gereksinimimiz var. Çin, 1 yıllık tüketim ölçüsü olan 90 milyon ton civarı buğdayı stokunda tutuyor.” biçiminde konuştu.
Eren Günhan Ulusoy, 2001 yılında yaklaşık 170 bin ton olan un ihracatının geçen sene 3,3 milyon tonu aştığını belirterek, “Geçtiğimiz sene 1,1 milyar dolarlık buğday ithalatına rağmen yaklaşık 1 milyar dolarlık un ihraç ettik. Tüm buğday mamulleri kümesi olarak 2,4 milyar dolarlık ihracat yaptık. Yaklaşık 1,4 milyar dolarlık brüt katma kıymet kelam konusu.” tabirlerini kullandı.
Ulusoy, son 10 yıldaki tabloya bakıldığında 12 milyar dolarlık ithalata rağmen 22 milyar dolarlık ihracat sayısı olduğunu, toplamda 10 milyar dolarlık bir katma kıymet üretildiğini açıkladı.
Türkiye’nin dünya buğday üretiminde sekizinci sırada olduğunu lakin iç tüketim sebebiyle üretilen buğdayın ihracatı karşılamadığını bildiren Ulusoy, “9 milyon hektarlık ekili alan korunsaydı bugün yerli buğday ile ihracat yapabilirdik.” dedi.
Tahılda 12 milyon tonluk lisanslı depo gereksinimi var
Türkiye’de gençlerin tarımda yer almadığının altını çizen Ulusoy, “Tarımla uğraşan vatandaşların yaş ortalaması 50, Türkiye ortalamasının 20 yaş üstünde. Yani bilgiye ulaşımları hudutlu ve yeniliklere açık değiller.” formunda konuştu.
Ulusoy, mirasla bölünen toprakların da randımanı düşürdüğünü ve gelirin azalması ile insanların teknoloji yatırımı yapmadığını belirterek, çiftçinin bu durumda klâsik yollara yöneldiğini tabir etti.
Çiftçinin eser, depo ve finansman meşakkatleri sebebiyle sanayi ve tüccar karşısında güçsüz olduğunu aktaran Ulusoy, “Tahıl piyasasında bunun için lisanslı depoculuk isimli kolay bir model var. Çiftçi malını depoya koyuyor, aldığı elektronik eser senedi ile bankadan krediye başvurabiliyor, vadeli satış gücü kazanıyor. Harmanda satış yapmak zorunda kalmadığı için piyasa derinliği ve vadeli süreç piyasası oluşuyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Ulusoy, yıllık 20 milyon ton buğday, 7-8 milyon ton arpa, 5-6 milyon mısırdan oluşan 33 milyon tonluk tahıl üretimi için yaklaşık 10-12 milyon tonluk lisanslı depoculuğa gereksinim olduğunu söyleyerek, “Devlet, lisanlı depoculukta rolünü olağanüstü oynadı, kanun 2006’da çıktı. 2014’e kadar 3 tane lisanlı depo kuruldu. 2014’de teşvik verilmeye başlandı ve şu anda konseyi kapasite 3,5 milyon tona ulaştı. 94 tane lisanslı depo var.” sözlerini kullandı.
Çiftçilerin, Borsa İstanbul altında kurulacak olan Eser İhtisas Borsası sayesinde fiyat riskinden ve alıcı belirsizliğinden korunacağını da kelamlarına ekleyen Ulusoy, “Amerika’da iş bu türlü yürüyor. Çiftçi 2020-2021 yılındaki fiyatı bilerek ekim yapıyor.” dedi.
10 yılda 22 milyar dolarlık ihracat
Öte yandan, 15 milyonluk dünya un ihracatının 3,4 milyon tonunu yapan Türkiye’nin bu manada öncü ülke olduğunu söz eden Ulusoy, ihraç edilen unlu mamuller için güçlü bir ithalata muhtaçlık olduğunu hatırlattı.
